Op 14 juli 2010 was het 100 jaar geleden dat de Barbarakerk werd ingezegend door de bisschop van Utrecht; Mgr. Hendrikus van de Wetering (aartsbisschop van 1895-1930). In de rubriek ‘Toen & Nu’ heeft onze redactie nog een mooi beeld uit 1910 geplaatst dat de kerk, aan de Koninginnenlaan in Vreeswijk, werd gebouwd. 100 jaar later, in 2010/2011 is de kerk gerestaureerd. Op een paar dingen na.
De toren met alle (technische) installaties, zoals het torenuurwerk zijn tijdens deze grote restauratie overgeslagen. ‘Dat werd toentertijd niet direct als dringend ingeschat’ aldus Cees Steenman, vice voorzitter van de kerkcommissie. Nu, 10 jaar later waren er problemen met het uurwerk en was het onvermijdelijk dat het uurwerk moest worden aangepakt. De restauratie is nu klaar zodat alle inwoners weer de ‘juiste tijd’ hebben. Reden om een kijkje te nemen in de kerk.
De problemen
Steenman: ‘Het uurwerk met vier wijzerplaten naar alle windrichtingen halverwege de toren, gaf (soms) niet de juiste tijd aan. Herstel moest handmatig gebeuren. 45 jaar geleden waren de gewichten en de slinger al vervangen door een elektromotortje dat loopt om de Hertzfrequentie van het lichtnet. Ook was het raderwerk uit 1923 op enkele punten versleten. Gevolg was dat er ‘speling’ zat in de aandrijfstangen van het uurwerk en kranswiel overbrenging. Ook de verlichting van de wijzers en de uurwerkschaal was nog ‘stroom-vretend-conventioneel. De bevestigingsklemmen waren verroest en zijn ook gelijk vervangen.’
Het torenuurwerk (met de vier tijdschalen in de 4 windrichtingen) wordt nu met een nieuwe stappenmotor direct aangestuurd. De klok loopt synchroon met de atoomklok in Mainhausen bij Frankfurt (Duitsland). De nieuwe LED-verlichting is duurzaam en betrouwbaar.
Door het plaatsen van drie nieuwe motoren voor de luidklokken is de bedrijfszekerheid gegarandeerd en wordt ook het starten en “opzwaaien” van de klokken elektronisch bewaakt. Tegelijk is de ophanging van twee van de drie klepels gezekerd en is ook het mechaniek voor het ‘aanslaan’ van de klok (b.v. de uurslagen) vernieuwd.
Het mechaniek van de klokken van de Barbarakerk vallen niet onder de noemer ‘Rijksmonument.’ Een status dat de Barbarakerk bouwkundig wel heeft sinds 2003. ‘Toch hebben we het technisch raderwerk uit 1923 als ‘museaal’ stukje historie geconserveerd en zullen dit zorgvuldig bewaren en koesteren. Niet dat we dat ooit nog in werking zullen zetten …. maar zeg niet nooit!’ aldus Cees Steenman. Het oude uurwerk is te bezichtigen in de kerk.
Programmering
Bij deze renovatie heeft de elektronica in de klokkenwereld van de Barbarakerk haar intreden gedaan. Dat gaf de mogelijkheid om naast de ‘standaard’ luidingen er extra functionaliteit aan toe te voegen zodat:
- De grote klok als van ouds wordt aangeslagen op hele- en halve uren
- Deze tijdslagen in de nachtelijke uren (op verzoek) zijn uitgezet
- Er extra luidingen zijn om 12:00 en 18:00 uur, het z.g. ‘Angelus’ (veelal in plattelandsgemeentes nog gebruikelijk om het ‘werkritme’ te begeleiden)
- Vrijwel alle luidingen voor de vaste diensten automatisch worden gestart en gestopt
- Luidingen op onregelmatige tijden (uitvaarten – kerkhofbegraving – consecratiebel etc) wel zijn ingeprogrammeerd, maar nu via een afstandsbediening kunnen worden gestart en gestopt.
