Uruzgan

Een half jaar geleden stond een knappe jongeman op de stoep van mijn atelier. Op een expositie had hij werk gezien van mij en nu wilde hij een portret laten maken van zichzelf. Niet voor zijn eigen kamer, maar als cadeau voor zijn moeder die begin juli jarig is. Wat mij direct opviel was dat de jongeman niet zomaar enthousiast was over zijn toch leuke en verrassende idee. Bij het gesprek dat we voerden, was merkbaar dat het hele gebeuren voor hem een emotionele lading had.Het is niet mijn gewoonte een opdrachtgever uit te horen over zijn motieven, maar voor ik begin aan een opdracht probeer ik wel een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van het onderwerp van mijn werk. De jongeman straalde volwassenheid en rijpheid uit, die ik niet kon plaatsen bij zijn leeftijd. Het was duidelijk dat ik hier te maken had met een bijzondere man.Gelukkig hoefde ik niet of nauwelijks vragen te stellen. Eenmaal zittend in mijn atelier begon hij te praten. Hij woonde nog bij zijn ouders thuis, als hij thuis was. Een paar jaar geleden had hij besloten beroepsmilitair te worden en sindsdien bestond zijn leven uit deelnemen aan missies. Nu had hij even verlof om zich vervolgens voor te bereiden op zijn volgende uitzending. Afghanistan ditmaal, ergens in de provincie Uruzgan.Zijn bezoek viel samen met de discussie die in de politiek en media gevoerd werd over de zin en onzin van een missie naar Uruzgan. Ik had me eigenlijk nog helemaal niet verdiept in de materie en vroeg hem wat hij daar nou eigenlijk dacht te gaan doen. Zijn antwoord was voor mij ontnuchterend. Overleven en weer heelhuids thuis komen, daar kwam het eigenlijk op neer. Geen hoogdravende ideeën over wederopbouw en hulp aan de lokale bevolking, maar een simpel verlangen om straks weer thuis te zijn.Ongevraagd vertelde hij me ook dat hij zich deze keer meer zorgen maakte dan bij vorige uitzendingen, dat hij bang was voor de Taliban en wat hij daar zou aantreffen. Dat was ook de achterliggende reden voor het idee een portret te laten maken. Als er dan wat zou gebeuren met hem, zou zijn moeder in ieder geval nog een tastbare herinnering hebben. Op slag werd me duidelijk wat ik gevoeld had toen ik de jongeman zag staan.Ik vroeg hem hoe hij geportretteerd wilde worden. Als militair zou het misschien aardig zijn om een soort statieportret in uniform te maken. Hij reageerde direct en fel. Geen uniform, maar een schilderij van zijn hoofd moest het worden. Zijn moeder was altijd tegenstandster geweest van het idee om militair te worden en zij had de afgelopen jaren meermalen aangedrongen op het zoeken naar een andere baan.Voor hemzelf was het leger zijn plek. Het onderlinge vertrouwen, de samenwerking en de vriendschap waren belangrijk voor hem. Natuurlijk, de missies en de gevaren waren niet altijd wat hij wilde, maar samen sta je sterk. Op geen enkel moment zei hij iets over de spanning en het avontuur. Ik heb hem ook nooit iets horen zeggen over volk en vaderland.Wat ik geschilderd heb is een knappe jongeman, net volwassen maar al volop getekend en beschadigd door het leven. Nu maar hopen dat hij straks zelf en ongedeerd zijn portret aan zijn moeder kan geven.Afrodite