Dit jaar viert de gemeente Nieuwegein haar 50e verjaardag. De gemeente werd ‘geboren’ in 1971, toen de gemeenten Jutphaas en Vreeswijk samengingen. Vanaf dat moment werd Nieuwegein steeds stedelijker. Maar de historische kernen, handelsroutes, boerderijen en kastelen van toen zijn er nog steeds. Veel daarvan zijn aangewezen als gemeentelijk monument. Bekende voorbeelden zijn kasteel Rijnhuizen, de Prinses Beatrixsluis en Fort Jutphaas. Het jongste monument komt nu uit 1922.
Inwoners van Nieuwegein mochten de afgelopen maanden, vanwege het 50-jarig bestaan van Nieuwegein, hun voorkeur uitspreken voor monumenten uit de periode 1965-1990 om de monumentenlijst aante vullen met gebouwen uit de periode. Dit project kwam voort uit de Erfgoedvisie van Nieuwegein waarin de ambities staan voor de komende 5 jaar. Een daarvan is om meer aandacht te geven aan oude én jonge architectuur. Nieuwegein heeft al 41 gemeentelijke monumenten en 101 rijksmonumenten.
De meest monumentwaardige bouwwerken zijn inmiddels voorgelegd aan het college van burgemeester en wethouders om een monumentenstatus te krijgen. Aan het project hebben meer dan 800 inwoners meegedaan! Zij hebben hun stem uitgebracht op de 7 categorieën. De winnaars zijn nog geen monument. Er zal een traject opgestart worden, waarin onder meer gesprekken worden gevoerd met de eigenaren. Uiteindelijk worden de gebouwen officieel benoemd door het college van B&W. Het traject loopt tot april 2022. Dit zijn de winnaars:
- Structuralisme: de Verhoevenwijk
- Houtskeletbouw: de wijk Doorslag
- Kantoorgebouwen: Brugwal 1
- Bruggen: Blauwe Brug
- Suggesties van inwoners: Cityplaza
- Religie en hoogbouw: geen overtuigende winnaar
Structuralisme: De Verhoevenwijk (286 stemmen)
De Verhoevenwijk is ontworpen door Jan Verhoeven en gebouwd in 1977-1980. De structuur van de wijk is een honingraat, die in alle kanten uitgebreid kan worden. De architectuur grijpt terug op de Amsterdamse School, een bouwstijl uit de jaren ’20. Typerend voor deze stijl zijn de rode bakstenen, oranje dakpannen, siermetselwerk, erkertjes, poortdoorgangen en daken met ‘gebroken’ hoeken.
Houtskeletbouw: de wijk Doorslag (253 stemmen)
De houtskeletbouwwijk in Doorslag is gebouwd in 1979-1980. Bij het ontwerp is goed nagedacht over het functioneren van de wijk. Er zijn woonerven ingevoegd, waardoor auto’s stapvoets moeten rijden. Sociale contacten worden gestimuleerd door gemeenschappelijke binnenruimtes met veel groen. De wijk doet denken aan een dorp of kleine stad. Dat is helemaal in lijn met de nieuwe stedenbouw in de jaren ’70, waarbij stedenbouwers terug wilden naar de menselijke maat. In de wijk wisselen lage en hoge woningen elkaar af. De kubusvorm, die kenmerkend is voor het structuralisme, zie je veel terug.
Kantoorgebouwen: Brugwal 1 (181 stremmen)
Het kantoorgebouw op Brugwal 1 is gebouwd in 1980. Het is een goed voorbeeld van een kantoorcomplex uit het structuralisme. Het gebouw bestaat uit kleine, gestapelde eenheden en kan eindeloos uitgebreid worden zonder dat het hoofdontwerp aangetast wordt. Het grote kantoorgebouw heeft ook privéruimtes zodat medewerkers zich niet verloren voelen in het grote gebouw. Het kantoorgebouw en het groen eromheen vormen een mooie eenheid.
Bruggen: Blauwe Brug (244 stemmen)
Het was een nek-aan-nekrace met de Geinbrug & Doorslagbrug, die samen 221 stemmen kregen. De Blauwe Brug is gebouwd in 1979 en past bij Nieuwegein als groeikern: de stad moest goed bereikbaar zijn. Er waren brede overgangen nodig voor over het water. Hiervoor werden markante en herkenbare bruggen ontworpen. De Blauwe Brug is een basculebrug, gebaseerd op een oud brugtype (ophaalbrug).
Suggesties van inwoners: Cityplaza (247 stemmen)
De bouw van Cityplaza is afgerond in 1985. Jan Hoogstad ontwierp het stadscentrum. Het is verbouwd naar een ontwerp van Dok Architecten (afgerond in 2015). Cityplaza hoort echt bij de jonge stad Nieuwegein, zo blijkt uit de stemming.
