Na twee jaren waarin bijeenkomsten niet mogelijk waren vanwege het Coronavirus, organiseerde het Comité 4 en 5 mei een indrukwekkende herdenkingsplechtigheid in de Bazuinkerk aan de Nedereindseweg. Een bijzondere herdenking, want twee jaar geleden zou immers 75 jaar vrijheid worden gevierd. Aansluitend werd stilgestaan bij het monument ‘Voor De Gevallenen’ aan de Nedereindseweg en hield burgemeester Frans Backhuijs zijn toespraak, hebben wij voor iedereen die niet aanwezig kon zijn on-line gezet.
Foto: Lydia van Rooijen
Toespraak burgemeester Frans Backhuijs
‘Het is goed om u te zien en dat wij vandaag bij het monument weer samen kunnen herdenken. Vandaag herdenken, om morgen de vrijheid te kunnen vieren.’
‘Het is 77 jaar geleden dat Nederland werd bevrijd en er in ons land een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog. Wij zijn hier bij elkaar om de Nederlandse oorlogsslachtoffers te herdenken. En alle slachtoffers, burgers en militairen, die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord, tijdens de Tweede Wereldoorlog en daarna, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties.’
‘Wij herdenken de slachtoffers die hun leven kwijt raakten, zij betaalden de hoogste prijs waardoor wij nu in ons land in vrijheid kunnen leven. Dat we weer samen hier zijn is het symbool voor “Vrijheid in Verbondenheid”. Dit jaar het landelijke thema van 4 en 5 mei.’
‘In de voorbije corona-tijd stond de onderlinge verbondenheid onder druk. Elkaar ontmoeten was regelmatig veel minder mogelijk, maar de verbondenheid was er wel op een andere manier. De moderne communicatiemiddelen hebben ons daarbij geholpen. Maar nu het weer kan, merken we ook hoe belangrijk het is om elkaar live te zien. Zoals hier bij deze herdenking.’
‘In corona-tijd is de discussie over vrijheid aangewakkerd. Er zijn mensen die vonden dat hun vrijheid te veel werd beperkt. Anderen konden zich in de maatregelen vinden, het gaf hen een veilig gevoel en die veiligheid gaf vrijheid om dingen te kunnen blijven doen. Zo zie je dat we op twee manieren naar vrijheid kunnen kijken.’
‘Het roept ook de vraag op hoe ver we gaan met collectieve maatregelen die de vrijheid raken. Vrijheid waar mensen verschillend over denken. Hoeveel vrijheid wordt er gegeven of waar wordt die begrensd? Mensen geven een verschillende invulling aan vrijheid. Dat heeft verhoudingen onder druk gezet. Ik spreek de wens uit dat we in verbondenheid met elkaar invulling blijven geven aan onze vrijheid, met respect voor alle nuances die daarbij horen.’
‘Verbondenheid voelen wij ook met Oekraïne, een land waar de vrijheid sterk onder druk staat. Door de oorlog die daar gevoerd wordt. Inmiddels zijn miljoenen mensen Oekraïne ontvlucht en vangen wij in Nieuwegein inmiddels zo’n 200 vluchtelingen op. De oorlog in Oekraïne raakt ons allemaal. We krijgen te maken met omstandigheden die nieuw en onverwacht zijn. De oorlog grijpt heftig in op het leven van de mensen in Oekraïne, en heeft ook invloed op ons leven hier.’
‘U en ik merken dat dit invloed heeft op ons doen en laten, denken over vrijheid en de bedreiging daarvan. Nu zijn we nog redelijk eensgezind, maar blijft dat ook als het langer gaat duren? Waar het helaas wel naar uitziet. Het verschil van mening kan dan tot spanningen tussen burgers hier leiden. Ik spreek de wens uit om in verbondenheid onze vrijheid te blijven koesteren.’
‘Daarvoor is nodig dat we rekening met elkaar houden, elkaar respecteren en ruimte geven aan elkaar. Dat iedereen zich verantwoordelijk weet, dat we verdraagzaam zijn en ons met elkaar verbonden voelen. Dit gaat niet vanzelf, daar zullen we samen hard aan moeten werken en figuurlijk voor moeten knokken. Laten we beginnen in onze eigen directe omgeving, daar is dit nog het minst moeilijk.’
‘Ik hoop dat in deze drukke wereld mensen rekening houden met de vrijheid van een ander. Laat jouw vrijheid niet zo ver reiken dat een ander zich onvrij voelt. Dat je zo nodig een klein stapje terug doet en er ruimte ontstaat voor anderen. Daarmee doet niemand zich tekort en is er ruimte voor de vrijheid van denken en doen voor iedereen. Niemand voelt zich meer weggedrukt en geldt niet het recht van de sterkste, maar het recht voor iedereen.’
‘Het is een beeld van een samenleving waar ik blij van word, maar dat niet vanzelf werkelijkheid wordt. Een samenleving waar mensen zich veilig en vrij voelen. Een samenleving waar de vrijheid van meningsuiting belangrijk is; waar voorkomen wordt dat radicale opvattingen en gedrag leiden tot maatschappelijke onrust. Want daardoor voelen mensen zich niet langer vrij en veilig.’
‘Mijn gedachten gaan uit naar alle slachtoffers die ik noemde aan het begin van mijn toespraak. Het is hun slachtofferschap dat mij geïnspireerd heeft tot mijn verhaal vanavond. Daarmee krijgt hun dood ook vele jaren later betekenis in deze verwarrende tijd. Waar bedreigingen vaak dichterbij komen dan ons lief is.’
Burgemeester Frans Backhuijs
Rija van der Sluiszen – de Jong op Twitter: ‘Indrukwekkende 4 mei herdenking in Nieuwegein. De verhalen kwamen echt binnen. Een joodse man vertelde het verhaal van zijn vader tijdens de oorlog en een veteraan over zijn inzet tijdens vredesmissies. Ook mooi om te zien dat witte anjerperkje is ingeplant bij het monument.’ Meer weten over het witte anjerperkje? Kijk hier maar.
Meer over het ‘Monument Voor De Gevallenen’ aan de Nedereindseweg
De maker van het ‘Monument Voor De Gevallenen’ is kunstenaar en Albert Dresmé (1915 – 2003) uit Utrecht. Dresmé leerde de beginselen van het vak van zijn vader, de beeldhouwer Adrianus Johannes Dresmé. Hij kreeg zijn opleiding aan de Kunstnijverheidsschool in Utrecht en studeerde vervolgens bij Jan Bronner aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam.
Het kunstwerk is gemaakt in 1949 en is geheel gemaakt van kalksteen en is twee meter hoog en vier meter breed. In het midden van het monument staat een vrouwenbeeld met in haar linkerhand een boek terwijl op haar rechterhand een duif landt. Lees hier meer over het herdenkingsmonument.
