4 en 5 mei zijn voor veteranen indrukwekkende dagen. Vandaag, dinsdag 4 mei vormden 60 veteranen het erecouloir tijdens de Nationale Herdenking op de Dam. Dit jaar gedenken we dat het 76 jaar geleden is dat de Tweede Wereldoorlog ten einde kwam en Nederland is bevrijd. En morgen, woensdag 5 mei wordt de vrijheid gevierd. In verband met de maatregelen rondom het Coronavirus brachten veteranen vandaag, net als het jaar daarvoor, hun eerbetoon niet op de Dam, maar online via het digitale erecouloir. Ook Dennis Kroon uit Nieuwegein stond in het online erecouloir.

Iedere veteraan in het erecouloir stond er met een persoonlijke reden. Dat gold ook voor de veteranen die dit jaar de erehaag zouden vormen. Zo ook voor Kroon: “Ik denk aan de mensen die ik gekend heb en die overleden zijn, maar ik probeer ook iedereen voor me te halen die tijdens uitzendingen verschil heeft gemaakt. Ik denk aan de dapperheid van mijn collega’s en in het bijzonder denk ik aan Jeroen Severs. Onze eenheid kende hem eigenlijk niet, maar ik voel me toch verbonden met hem.”

Toespraak burgemeester Frans Backhuijs
De 4 mei-herdenking vond dit jaar wederom niet zoals gebruikelijk plaats. Vanwege de Coronamaatregelen was het, net zoals vorig jaar niet mogelijk om mensen uit te nodigen voor de kranslegging bij het oorlogsmonument aan de Nedereindseweg.

Burgemeester Frans Backhuijs van Nieuwegein hield zijn toespraak online. Deze toespraak ziet u hierboven. De gehele tekst hieronder.

Toespraak burgemeester Frans Backhuijs op 4 mei 2021

Stadsgenoten,

Ook dit jaar herdenken wij in aangepaste vorm, net als verleden jaar.

Wij herdenken alle Nederlandse oorlogsslachtoffers. Alle slachtoffers, burgers en militairen, die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord, tijdens de Tweede Wereldoorlog en daarna, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties.

Wij herdenken op 4 mei om op 5 mei de vrijheid te kunnen vieren.

Verleden jaar stonden we stil dat het 75 jaar geleden was dat de Tweede Wereldoorlog ten einde kwam. Dat we in Nederland een periode van 75 jaar zonder oorlog kende, een lange aaneengesloten periode van vrede en vrijheid.

De wereldwijde coronapandemie zorgde er voor dat de veel herdenkings- en feestactiviteiten geen doorgang konden vinden of slechts in aangepaste vorm. En ook dit jaar is dat nog steeds het geval.

In het afgelopen jaar is er vaak en veel gesproken over vrijheid en de beperkingen van de vrijheid. Blijkbaar is vrijheid toch niet zo vanzelfsprekend als dat we altijd dachten. Ook werd duidelijk dat we als mensen niet alles zo maar naar onze hand kunnen zetten, zeker de natuur niet.

Maar de discussie over vrijheid heeft twee kanten heb ik gemerkt. Er zijn inwoners die zo angstig zijn dat zij niet of nauwelijks meer hun eigen huis durven te verlaten. Bang zijn ze om besmet te raken omdat anderen zich niet altijd aan de coronamaatregelen houden. En zo zijn er verschillende groepen die allebei onvrijheid voelen. De groep die de maatregelen te beperkend vindt en de groep die vind dat ze beperkt worden omdat ze niet meer uit hun huis durven te komen.

Vrijheid is geen absoluut begrip. Er moet altijd een balans zijn. De vrijheid van de een wordt begrensd als de vrijheid van de ander in het geding komt. Het zijn moeilijke keuzes die dan gemaakt moeten worden. Maar in een vrij land mogen we daar wel over discussiëren. Die vrijheid is er. Het is de vrijheid waar voor gestreden werd door slachtoffers die wij vandaag herdenken.

Daan Roovers, de Denker des Vaderlands, heeft ter gelegenheid van 4 en 5 mei een essay geschreven “Het fundament van de vrijheid”. Graag lees ik een stuk daaruit voor, omdat het aangeeft dat vrijheid verschillende kanten heeft.

De crisis op wereldschaal dringt door tot in elk detail van ons dagelijks leven. De inperkingen van onze alledaagse en vanzelfsprekende vrijheden zijn ongekend. Het is een geheel nieuwe ervaring: verlaten winkelstraten, gesloten kantoren en cafés, de dringende oproep om thuis te blijven en – tot voor kort ondenkbaar – zelfs een avondklok. Nu er nog slechts enkelen in leven zijn die zich de Tweede Wereldoorlog actief herinneren, en het overgrote deel van de Nederlandse bevolking zelf nooit oorlog heeft gekend, is de huidige crisis de eerste grootschalige confrontatie met vrijheidsbeperking.

Voor een land waar vrijheid zo hoog in het vaandel staat als in Nederland weegt die inperking zwaar. Als je Nederlanders vraagt naar wat ze een belangrijke waarde vinden, noemen ze het woord ‘vrijheid’ het vaakst. We zijn er trots op en zien het als een onlosmakelijk onderdeel van onze Nederlandse identiteit, blijkt uit een vorig jaar uitgevoerd onderzoek door het Sociaal Cultureel Planbureau in samenwerking met het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Maar wat betekent die vrijheid eigenlijk? Zijn we het onderling eens over wat die waarde behelst? Uit het onderzoek blijkt dat het begrip vrijheid veel verschillende invullingen heeft.

Vrijheid betekent ‘Kunnen gaan en staan waar je wilt’ en ‘Je eigen keuzes kunnen maken’. Het is ‘Jezelf kunnen zijn’, en ‘Vrij zijn om te doen en om te zeggen wat je wilt’, maar ook ‘niet beperkt worden’, of, zoals mijn twee bijna-pubers hier in huis zeggen: vrijheid is met rust gelaten worden. Al deze omschrijvingen behoren tot de definitie van vrijheid. Het gaat zowel om keuzevrijheid, om bewegingsvrijheid, als om meer burgerlijke vrijheden zoals de vrijheid van meningsuiting. Hoezeer we ook van mening verschillen: het begrip vrijheid én de discussie erover hoort bij onze traditie en onze cultuur. En dat is al eeuwenlang zo.

Wat zo mooi is in deze tekst is dat de verschillende vormen van vrijheid zo duidelijk naar voren komen: keuzevrijheid, bewegingsvrijheid, vrijheid van meningsuiting, de vrijheid om met rust gelaten te worden. Als is ik dan terugkijk op het afgelopen jaar was er gelukkig nog veel vrijheid, maar dat poets niet weg dat de beperking van bewegingsvrijheid voor velen zwaar weegt. Maar zo als ik al eerder zei het gaat om de balans. Deze grenzen zijn nog even nodig zodat straks iedereen in vrijheid en zonder angst de volledige bewegingsvrijheid heeft. Want als er iets vrijheid beperkt is dat angst.