Op de foto van Toen van deze week zien we de rails van de paardentram en de autotram. Deze rails zijn sedert 2 januari 1929, door de komst van autobussen, geheel uit het straatbeeld verdwenen. Op de foto ziet u de Handelskade vanuit het noorden gezien met het Merwedekanaal. De foto, die gebruikt werd voor een ansichtkaart, is gemaakt rond 1912.
De Vreeswijkse Handelskade kent zijn oorsprong aan het einde van de 19e eeuw, toen de Vaartserijn werd verbreed en uitgediept, waardoor het Merwedekanaal ontstond. Veel bedrijven vanuit het oude Vreeswijk trokken naar de omgeving van de nieuwe Koninginnensluis.
Onze fotograaf Jordi Jupijn ging afgelopen week weer op pad met een oude foto van Toen om de foto van Nu te maken voor de rubriek ‘Toen & Nu’, dit precies op de plek waar de fotograaf van Toen heeft gestaan.
Op de foto van Toen zien we ook een jaagpad of trekpad (ook trekweg). Dit is een pad langs een kanaal of rivier dat werd gebruikt om schepen vooruit te trekken. Dit voorttrekken werd jagen genoemd en geschiedde bij ongunstige wind en tegenstroom. Gewoonlijk werd gejaagd door een paard met begeleider (het jagertje), maar soms gebeurde het ook met menskracht. Grote vrachtschepen werden door meerdere paarden gejaagd.
Over de trams
Rond 1880 kwamen er nieuwe ontwikkelingen toen de IJsel Stoomtramweg Maatschappij (IJSM; 1882-1893) een stoomtram plande tussen Vreeswijk en Utrecht. Nadat het verbrede Merwedekanaal in 1883 gereed was gekomen en de Utrechtse Liesboschbrug een weegproef met de stoomtram had doorstaan, reed de eerste stoomtram. Op IJsselstein bleef de stoombarge nog enige tijd varen.
In 1888 nam de Reederij Stoombargedienst het tramlijntje over en vanaf toen heette zijn onderneming Stoomtram en Bargedienst Vereeniging. In de loop 1893 doekte deze vereniging het tramlijntje op, waarna ze op 29 oktober 1893 de eerste paardentram tussen Utrecht en Vreeswijk startte. Via de route: Station Westerkade Utrecht, Jutphaseweg, Liesboschbrug, Utrechtsestraatweg, Heren- en Dorpsstraat Jutphaas, Doorslagbrug, Vreeswijksestraatweg, reed deze tram dan naar de eindhalte bij de Wilhelminabrug in Vreeswijk.
Tot 1923 bleven de paarden de tramwagens trekken, maar in de zomer van dat jaar werden de paarden vervangen door A-Fords; tegelijkertijd verdwenen de paardenstallen aan de Vreeswijkse Handelskade en de Jutphase Dorpsstraat. Toen in 1927 autobussen alle vervoer overnamen, verdwenen ook de tramwagens. Tot de oorlogsjaren bleef de maatschappij de naam voeren Tram- en Bargedienst Vereeniging. (wanneer de term ‘stoom’ uit de naam verdween, is niet bekend.)
