Het St. Antonius Ziekenhuis is erin geslaagd het gebruik van narcosegassen in 2022 met 85 procent te beperken. Deze gassen hebben een sterk broeikaseffect en dragen bij aan klimaatverandering. De besparing in het afgelopen jaar is gelijk aan de uitstoot van ruim drie miljoen auto-kilometers of het verbranden van 18.000 bomen.
Anesthesioloog Piet de Witte met rechts de middelen voor beademingsanesthesie en links de materialen voor het milieuvriendelijk alternatief: propofol via het infuus
Weinig patiënten staan er bij stil: de narcose voor hun operatie van pakweg twee uur veroorzaakte tot voor kort een bijdrage aan het broeikaseffect vergelijkbaar met een autorit van Nieuwegein naar Parijs.
In plaats van gassen om patiënten tijdens een operatie in slaap te brengen en te houden, gebruiken de anesthesiologen van het St. Antonius nu veelal propofol, een middel dat via infuus wordt toegediend. ,,Het is wel iets bewerkelijker dan het gebruik van gassen, maar dat is ruimschoots de moeite waard”, zegt anesthesioloog Piet de Witte van het St. Antonius. Propofol heeft geen broeikaseffect. Daarnaast heeft het minder bijwerkingen voor de patiënt zoals misselijkheid.
Grote vervuiler
Het terugdringen van het gebruik van anesthesiegassen is onderdeel van het project Duurzaam Antonius en de Groene OK. Daarin wordt ook onder meer geprobeerd het gebruik van weggooimaterialen en verpakkingen te beperken. De Witte is in het ziekenhuis lid van het Green team dat zich inzet voor duurzaamheid. ,,De zorg is verantwoordelijk voor 7 procent van de klimaatbelasting in Nederland. En de OK is daarbij een grote vervuiler.”
Voor het onder narcose brengen van patiënten werd tot voor kort gebruik gemaakt van desfluraan en sevofluraan. Ze komen nadat ze hun werk gedaan hebben in de buitenlucht terecht en hebben daar een vele malen sterker broeikaseffect dan CO2. Daar houden ze zonnewarmte vast, wat bijdraagt aan de opwarming van de aarde. Desfluraan is verreweg het meest schadelijk met een broeikaseffect dat bijna 7000 keer sterker is dan CO2 en wordt inmiddels niet meer gebruikt in het St. Antonius. Helemaal zonder sevofluraan kan het ziekenhuis nog niet, maar het middel wordt nog maar spaarzaam ingezet, alleen bij kinderen en in de hartchirurgie. Als het aan De Witte ligt wordt dit laatste noodzakelijke gebruik van sevofluraan opgevangen in een speciaal filter. ,,Een ander broeikasgas dat wij nog af en toe gebruiken is lachgas. Dit middel kan compleet verdwijnen van het operatiekamercomplex.”
Er bestaan systemen voor het opvangen en gecontroleerd afvoeren van narcosegassen, maar dat is niet zo effectief als het uitbannen van het gebruik. Het St. Antonius Ziekenhuis hoort daarmee tot de koplopers in Nederland.
Overredingskracht
Het uitbannen van broeikasgassen uit de OK kost soms wel wat overredingskracht. De Witte: ,,Niet iedereen zag dat meteen zitten. De eerste reacties op mijn voorstel waren niet allemaal even begripvol, maar ik vind het zo belangrijk dat ik graag deze discussie aan ga.”
Zijn kruistocht voor duurzaamheid en tegen klimaatverandering gaat al ruim tien jaar terug. ,,In 2013 hield ik in Den Haag een presentatie over de rol van de gezondheidszorg. Ik werd uitgelachen. Klimaatverandering leefde toen nog totaal niet en was ook nog niet zo voelbaar als nu. Vliegtuigen en Tata belasten het klimaat, was de reactie, terwijl de zorg verantwoordelijk is voor 7 procent van de klimaatverandering. Gek hè? Aan de ene kan maken we mensen beter en aan de andere kant maken we ze ziek”, betoogt De Witte.
