Schrijfster Heleen van den Hoven woont al ruim dertig jaar in Nieuwegein.. Voor de lezers van De Digitale Stad Nieuwegein tekende ze regelmatig haar spnsels op met haar schrijverspen. Ze is er even tussenuit geweest. Dat had allerlei redenen. Maar ze heeft de SchrijversPen weer opgepakt. Deze week over: ‘Hersenmist, over sambal en slasaus.’
Heleen: ‘Halverwege 2022 verscheen mijn laatste Schrijverspen. Nu is het mei 2024, en is mijn leven erg veranderd. Langzaam zet ik alles weer op de rit. En omdat er wat leuke dingen aankomen, krijgen jullie hier alvast een nieuwe SchrijversPen.’
‘Hersenmist. Ik wist niet wat het was, maar afgelopen jaar kreeg ik ermee te maken. Na het overlijden van mijn partner pakte ik mijn werk op, onder andere het coachen van cursisten die een boek of een levensverhaal willen schrijven. ’s Ochtends ging dat prima. Maar elke dag om een uur of halfdrie was het afgelopen. Dan lukte schrijven niet meer, het aaneenrijgen van de juiste woorden, en ik kon ook niets meer plannen. Als ik niet voor die tijd een boodschappenlijstje had gemaakt, stond ik verdwaasd om me heen te kijken in de supermarkt.’
‘Een maaltijd maken was ook al lastig, ik moest de volgorde bespreken met mijn thuiswonende zoon: ‘Wat waren we ook alweer van plan te koken?’ We leerden in die tijd een traybake te maken: alles op de ovenplaat, oven aan en wekker zetten.’
‘Het viel zelfs mijn dochter op als die kwam eten, want ik haalde woorden door elkaar. Gelukkig alleen letterlijk, want sambal en slasaus moet je bij het eten niet verwarren. Zij wist wel hoe het kwam, die hersenmist die me elke middag overviel. Mijn hoofd was met andere zaken bezig, met rouw. Het heet niet voor niets verwerken, je wordt er doodmoe van. In je hoofd, en in je lijf.’
‘Ik leerde ermee omgaan, plande niets in de middag, gunde mezelf af en toe een dutje, en prijsde me gelukkig met kinderen die kunnen koken.’
‘Toen kwam mijn koor met een vraag: of ik mee wilde helpen aan de hertaling van de opera Orpheus in de onderwereld, door Offenbach. Ik ben een enorme Offenbach-fan, en dol op de Franse taal. Een gedicht maken, of sinterklaasrijmen, daar hou ik ook van. Dus ik zei ja, en smeedde plannen met regisseur Machteld van Bronkhorst en productieleider Birgit Gantzert. Onze hoofden stonden al snel dezelfde kant op: We zetten Orpheus neer in de moderne wereld, een violist á la André Rieu, en het volk van herders wordt een volk van volgers, geleid door social media. Dat past precies in het verhaal, want de meest aparte figuur bij Offenbach is ‘De publieke opinie’, die staat voor de mening van het volk. En de goden, die zich kapot vervelen bij Offenbach, zijn bij ons het binge-watchen ook helemaal zat.’
‘Kortom, ik begon aan het eerste koorlied, en kon er niet meer mee stoppen. Het rare was, dat ik dit werk ook in de middag of avond kon doen. Blijkbaar spreekt het op rijm zetten en op het ritme van noten plaatsen een andere hersenhelft aan dan de helft die alles door elkaar haalde. Daarnaast is het in een komische opera natuurlijk helemaal niet verkeerd als je een knuffel met een knuppel verwart.’
‘Urenlang kon ik zoeken naar het juiste woord. Hoe vertaal je Anathème? Het is iets wat ongeveer ‘Wat een schande!’ betekent, maar dat hadden eerdere vertalers al gebruikt. ‘Doe maar brutaal,’ zei de dirigent, ‘het mag een beetje stout.’ Dus het werd: ‘Wat een klojo!’’
‘Wil je weten hoe het is geworden, kom dan 30 en 31 mei naar De Kom in Nieuwegein, waar ik met Poly Hymnia op het podium sta. Of je me zult herkennen, weet ik niet. Of misschien wel: ik ben de dame met de handtas. We zijn druk bezig met de repetities, en de sopranen maken er een dolle boel van, kijk maar naar de foto.’
‘Er is momenteel een wedstrijd bij Pen.nl. Doe mee en win vrijkaartjes. En heb je die al, zo beloofde Poly Hymnia mij, dan krijg je je geld terug. Dus bestel snel kaarten, want je wilt natuurlijk op de beste plaatsen zitten, en doe mee.’
Heleen