Naast de pastorie van de St. Nicolaaskerk in Jutphaas zijn verschillende restanten van voormalig Huis Zwanenburg gevonden. De amateurhistorici Ronald Walsteijn en Willem van der Steeg vonden de voorwerpen toen zij op zoek waren met hun metaaldetector. De voormalige buitenplaats Zwanenburg stond langs de Utrechtsestraatweg, op de plaats waar nu de pastorie van de Nicolaaskerk staat.
Willem van der Steeg (links) en Ronald Walsteijn met een deel van de vondsten
Huis Zwanenburg is waarschijnlijk gebouwd in 1633. De oudst bewaarde afbeelding dateert namelijk uit dat jaar en bovendien staat in de gevelsteen, die bewaard is gebleven en in de noordgevel van de huidige pastorie is gemetseld, ook dit jaartal. Wie het huis heeft laten bouwen is verder niet bekend. Op de plek van de voormalige buitenplaats Zwanenburg staat sinds 1875 de St. Nicolaaskerk. Hiervoor stond aan het Overeind een oude noodkerk, die in gebruik was genomen, nadat de protestanten de kerk op het Kerkveld aan het einde van de 16e eeuw hadden overgenomen. De noodkerk was veel te klein en bovendien bouwvallig geworden, waardoor onder leiding van pastoor Van Heukelum besloten werd een nieuwe kerk te bouwen op de plek van Zwanenburg. Het huis zelf werd pastorie. In 1939 was het gebouw er zo slecht aan toe, dat men besloot een nieuwe pastorie te bouwen en het oude Zwanenburg af te breken.
“Het is best al een tijdje geleden dat we de spullen vonden. In april 2020 gingen we uit nieuwsgierigheid met onze metaaldetector de pastorietuin in. Door de coronaperiode duurde het allemaal wat langer voordat we er een expert naar konden laten kijken”, zegt Ronald Walsteijn. De vrienden, die tevens allebei lid zijn van de Kerkcommissie van de Nicolaaskerk, bleven echter nieuwsgierig naar wat ze precies gevonden hadden. Walsteijn: “We vonden best wel veel. Naast wat muntjes en verschillende kruizen, vonden we ook aardig wat bouwmaterialen, zoals spijkers en scharnieren. Door archiefonderzoek hadden we al het sterke vermoeden dat het hier om restanten van voormalig Huis Zwanenburg moest gaan, maar bevestiging hadden we nog niet.”
Recentelijk heeft de archeoloog van Landschap Erfgoed Utrecht de spullen onderzocht. ‘Het was leuk om te zien hoe deze expert aan slechts kleine aanwijzingen genoeg heeft om dingen te duiden en te dateren”, zegt Willem van der Steeg.
Het inrijhek
Van Huis Zwanenburg zelf is, op de gevelsteen na, niks meer overgebleven. Wel is er nog een inrijhek bewaard gebleven waar het jaartal 1876 op staat. Het huis is ook naamgever van de Nieuwegeinse Zwanenburgstraat. “Daarom is het bijzonder dat de archeoloog heeft bevestigd dat het hier gaat om overblijfselen van het oude Huis Zwanenburg. Met archeologie en genealogie als hobby vind ik het sowieso leuk om geschiedenis uit de vergetelheid te halen. Onlangs vond ik bijvoorbeeld ook een grote scherf van een kookpot uit de Romeinse tijd. Dat we nu onder anderen een groot smeedijzeren tussenstuk en smeedijzeren spijkers van het oude huis hebben gevonden, maakt Zwanenburg letterlijk en figuurlijk weer tastbaar en daarmee ook een stukje Jutphase geschiedenis.”
Buitenplaats “Huis Zwanenburg” met Pastoorsbosje
Buitenplaats “Huis Zwanenburg” stond langs de Utrechtsestraatweg waar nu de St.Nicolaaskerk staat. Naar alle waarschijnlijkheid is de buitenplaats in 1633 gebouwd. Ook bestaat er nog een fraaie gevelsteen, die in de noordgevel van de huidige pastorie gemetseld is.
Het vroegere toegangshek, een fraai stukje 17e eeuws smeedwerk, staat nog op de oorspronkelijke plaats en geeft ook nu nog toegang tot de pastorie en het Pastoorsbos. De naam Pastoorsbos dateert uit het begin van de 19e eeuw; in de 18e eeuwse aktes betreffende Zwanenburg wordt gesproken over het “slingerbos”.
Voormalige bewoners van Huis Zwaanenburg waren:
– 1744 weduwe Van Halm
– 1744 Hendrik van Nellestein
– 1781 – 1786 Van Westrenen
– 1786 – 1801 Margaretha Johanna Issendorp, weduw van Hendrik Grunelius
– 1801 – 1803 Clara Charlotte de Geer x Willem Hendrik, baron van Utenhove
– 1803 – 1809 Johanna Aletta Achterberg
– 1809 – de heer Th Robert en zijn vrouw
– 1875 pastoor W. van Heukelum:
