Op 1 januari 2010 moet het dan een feit zijn: de formele start van de Veiligheidsregio Utrecht (VRU). In 2008 hebben de raden van 29 gemeenten ingestemd met de ontwikkeling van één geregionaliseerde brandweerorganisatie; zo ook de gemeenteraad van Nieuwegein. De start van de VRU betekent voor Nieuwegein onder meer dat de gemeente de brandweer en de brandweertaken aan de VRU overdraagt. Aansturing van de brandweer zal dan regionaal gaan geschieden.
Iedereen lijkt erg lovend over deze stap. Ook de gemeenteraad, toen zij in 2008 het besluit heeft genomen om mee te gaan met de ontwikkeling van de veiligheidsregio. Het levert immers niets dan voordelen op, zo heeft men getracht ons te doen geloven. Toch is het niet alleen goud dat blinkt, zo blijkt nu.
Vrijwilligers bij de Nieuwegeinse brandweer hebben ons benaderd over de aanstaande start van de VRU. Zij zijn niet echt enthousiast over deze verandering. Zij maken zich ernstige zorgen over de regionalisering van de brandweer en zetten daar vraagtekens bij. Zij zien de voorgenomen grote stap, in een keer, niet zo zitten en geven aan dat men een organisatie optuigt, die zijn afspraken niet kan nakomen. Bovendien, zo geven ze aan, gaat deze operatie financieel geheel uit de hand lopen, hetgeen ten laste komt van de aangesloten gemeenten.
De Nieuwegeinse brandweer bestaat voor de repressieve functies, ‘het blussen van brandjes’, voornamelijk uit vrijwilligers. Vrijwilligers zijn, zoals we allen zullen begrijpen, een apart soort werknemers. Zij vereisen een eigen aanpak en aparte managementstijl. Vrijwillig brandweerman doen hun brandweerwerk als hobby; zij doen dit naast hun gewone werk. Sommige van hen zijn zelfstandig ondernemer. De meesten willen alleen maar brandjes blussen, oefenen en gezellig met elkaar samenzijn. De onderlinge banden zijn dan ook hecht. Als allerlei veranderingen, waar de vrijwilligers geen invloed op hebben de sfeer binnen het korps aantast, kan de motivatie om dit toch niet ongevaarlijke werk te blijven doen zeer snel veranderen. Dit kan bij sommigen van hen leiden tot het besluit om er mee te stoppen. Dit houdt, mijn inziens, een groot risico in zich.
De brandweer drijft op vrijwilligers en als die er de brui aan geven … … … ! Wij als VVD voelen ons nauw betrokken bij de vrijwilligers van de brandweer. Wij vinden dat eerst een aantal zaken ten aanzien van de vrijwilligers goed geborgd dienen te zijn, alvorens wij enthousiast raken over de komende start van de VRU.
We hebben inmiddels hierover vragen gesteld aan het college. Naast een voor ons bevredigende beantwoording van deze vragen roepen wij het college op om ook eens met de vrijwilligers te gaan praten, om de ontstane onrust in een dialoog met hen te bespreken. Uit de organisatiesociologie weet ik dat dit soort veranderingsprocessen staan of vallen met de mensen die het betreft: men moet hen ‘meenemen’ in het hele proces, duidelijk zijn over wat er staat te gebeuren, wat dat voor hen betekent en alle gevoelens van ongenoegen en onrust trachten weg te nemen. Het zijn vaak dit soort ‘kleine details’ waarop deze trajecten vroegtijdig tot een halt komen of uitgroeien tot ‘monsters’.
Wij roepen het college dus op om spoorslags met hen te gaan praten, niet als eenrichtingsverkeer, maar ook een luisterend oor te hebben voor de vrijwilligers. Want daar draait het om bij de Nieuwegeinse brandweer!
Henk Satijn
2 november 2009
