Op zaterdag 14 september stelt Rijkswaterstaat dertien locaties open voor publiek tijdens de Open Monumentendag. In Nieuwegein zijn er die dag van 10.00 uur tot 17.00 uur bij zowel de Plofsluis (bij de Heemsteedsebrug) als de Prinses Beatrixsluizen (Prinses Peatrixsluis 1) activiteiten. De opengestelde Rijkswaterstaatsmonumenten sluiten aan bij het thema van Open Monumentendag 2013: ‘Macht en pracht.’

Beide monumenten uit 1938 liggen in het gebied van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en zijn ook opgenomen in de Waterliniefietsroute Utrecht Zuid. Bij de Plofsluis wordt een uitleg gegeven over de werking van deze bijzondere sluis in relatie tot de functie in de waterlinie. Op de Prinses Beatrixsluizen zijn rondleidingen.

De Plofsluis in het Amsterdam-Rijnkanaal bij Nieuwegein is een bunkerachtige keersluis, die een schakel vormde in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De Beatrixsluizen zijn hiervan geen onderdeel, maar het Ministerie van Defensie stelde bij de bouw wel eisen aan de mogelijkheden van wateraanvoer voor de waterlinie. De Nieuwe Hollandse Waterlinie tussen Muiden en de Biesbosch is een aaneenschakeling van vestingwerken (forten, kazematten, dijken, sluizen) met daartussen de schootsvelden en inundatiegebieden. Door stroken land direct ten oosten van de linie onder water te zetten kon het westen van Nederland worden verdedigd.