Ontboezeming

Hoe goed ik als kunstenaar ook mijn best doe, het resultaat kan nooit meer worden dan een opgewaardeerd tweedimensionaal beeld. Die opmerking is niet bedoeld als een vorm van bescheidenheid, maar het resultaat van diepgaand wetenschappelijk onderzoek. Je kunt je natuurlijk afvragen wat de toevoeging opgewaardeerd te maken heeft met wetenschap. Het is een gevoelsmatige kwalificatie die per definitie niet meetbaar is.Kunst heeft als aardige bijkomstigheid dat het de kijker vrij staat om een eigen gevoel en beleving te hebben bij het zien ervan. Die vrijheid van emotie onderscheidt kunst gelukkig van wetenschap. Ik zou er geen geldverslindend onderzoek voor nodig gehad hebben om tot die conclusie te komen. De kracht van kunst is de subjectiviteit, het vermogen mensen te beïnvloeden door middel van een artistieke interpretatie van de werkelijkheid.De werkelijkheid is vaak vele malen minder mooi en prettig dan de artistieke interpretatie ervan. In een schilderij leg je niet zomaar de reden van vreugde, pijn, verdriet of zorgen vast. Het blijft bij de suggestie dat er meer aan de hand is dan je zomaar kunt zien. In het echte leven ligt dat anders. Daar worden we regelmatig geconfronteerd met de ware reden achter de emotie.Mensen hebben, in de loop der eeuwen, zichzelf ontwikkeld tot wezens die in staat zijn te oordelen over anderen. In deze column draag ik daar ook regelmatig een steentje aan bij. Natuurlijk doe ik dat vanuit de gedachte dat een kritische kanttekening wellicht bijdraagt aan verbeteringen. Toch weet ik ook dat mijn opmerkingen geen rekening houden met al die aspecten waar ik geen weet van heb. Voor je het weet ben je bezig om iemand ten onrechte te kwetsen tot in zijn ziel. Je reageert op basis van wat je kunt waarnemen. Die waarneming voelt aan als een objectieve werkelijkheid, maar is dat zelden.In de rechtspraak, op zoek naar de waarheid, zit verpakt dat een rechter uitspraak doet nadat hij alle omstandigheden heeft gewogen. Daarbij hoort inderdaad ook dat een rechter kijkt naar hoe iemand gekomen is tot zijn daad en of er verzachtende omstandigheden zijn die het handelen kunnen verklaren. Op afstand en omdat oordelen ons met de paplepel is ingegeven, leidt dat tot ergernis en frustratie.Misschien willen we ook wel niet het hele plaatje zien. De naakte waarheid is confronterend en laat je ook zien waar je zelf gefaald hebt. Compassie en inleving zijn zaken die je recht in je hart raken. Tussen wit en zwart zit een heel palet aan kleuren. Het vermogen om kleur te bekennen bepaalt in hoge mate het soort mens dat je bent. Vergevingsgezind en op zoek naar het goede in de mens is een andere benadering dan uitgaan van kwade opzet, machtswellust of andere duistere mechanismen.Je niet afvragen wat mensen beweegt, hun afwegingen geen plek geven in jouw oordeel; het is stukken eenvoudiger dan je verdiepen in de achtergronden. Niet voor niets hebben we zestien miljoen bondscoaches en rechters. Zo nu en dan moet je tijd nemen voor bezinning, tijd om je te realiseren dat ook jij de wijsheid niet in pacht hebt.Minimaal één keer per jaar moet je zoiets ook durven schrijven in je column. Zo’n ontboezeming bevrijdt je van schuldcomplexen en maakt je weer scherp voor de columns die nog komen gaan.Afrodite