Het onderzoek naar de zogenoemde WK-moord op Nieuwegeiner Richard Houtveen werd zeven jaar na het dodelijke steekincident in 2010 heropend na een tip dat het mogelijk om een huurmoord ging. Dat bleek vanochtend in de rechtbank in Utrecht, waar de 44-jarige verdachte Appie L. uit Harmelen in een inleidende zitting voor het eerst terecht stond.

Richard Houtveen

Een jonge vrouw meldde zich volgens de officier van justitie in september 2017 bij de moeder van het slachtoffer met nieuwe informatie over de dood van haar zoon. Naar aanleiding daarvan ontstond de verdenking dat pakketbezorger Richard doelbewust door Appie L. om het leven was gebracht. Het Cold Case Team van de politie zette het onderzoek vervolgens voort en is daar tot afgelopen voorjaar mee doorgegaan.

Zedendelict
Volgens de advocaat van verdachte L. ging de nieuwe informatie over een zedendelict met een minderjarig meisje, waarvoor Houtveen destijds was veroordeeld. De familie van dit meisje zou vanwege de geschonden eer aan L. opdracht hebben gegeven om Houtveen “een kopje kleiner te maken. Een soort huurmoordenaar dus”, aldus advocaat Emmelot in de rechtszaal. Volgens de advocaat leidde onderzoek naar dit scenario tot niets maar deed het OM er een schepje bovenop. Een herhaling van zetten noemde hij dit.

De 25-jarige Richard werd zondagavond 11 juli 2010 neergestoken, nadat hij met vrienden op een groot scherm bij winkelcentrum Cityplaza in Nieuwegein naar de WK-finale Nederland-Spanje had gekeken. Hij kwam tussenbeide bij een opstootje tussen een vriend van hem en verdachte L., waarbij hij van L. een duw zou hebben gekregen. Toen hij met zijn vriendin wegliep van het plein zakte hij bij de ingang van de parkeergarage in elkaar. Houtveen was met een mes of ander scherp voorwerp in zijn hart gestoken.

De plek van het opstootje waar Houtveen werd gevonden

Al eerder verdacht
Kort na het steekincident in 2010 werden een 17-jarige jongen en de destijds 33-jarige Appie L. als verdachten aangehouden. De 17-jarige werd al snel vrijgelaten, maar L. bleef voor het Openbaar Ministerie en de politie lang verdachte. L. werd uitgebreid verhoord en werkte mee aan een reconstructie van de zaak. Uiteindelijk werd de zaak na twee jaar onderzoek in 2012 door het OM geseponeerd wegens gebrek aan wettig en overtuigend bewijs voor een veroordeling. Verdachte Appie L. kreeg toen een schadevergoeding.

Het OM legt L. elf jaar na dato moord op Richard Houtveen ten laste. Naast het oude bewijsmateriaal zijn er volgens de officier van justitie nieuwe bewijzen tegen de verdachte verzameld. Zo is zijn telefoon afgeluisterd en heeft de politie een undercover-agent ingezet. Ook zou het mogelijke moordwapen zijn gevonden in een kanaal naast het winkelcentrum in Nieuwegein.

Politie zoekt naar wapen in de Doorslag in het centrum van Nieuwegein

De man uit Harmelen werd begin 2018 opnieuw als verdachte aangemerkt en zat vanaf december 2019 weer in voorarrest. Een maand later werd hij op last van het gerechtshof vrijgelaten. Volgens het OM was dat een onjuiste beslissing en werd het onderzoek ondertussen voortgezet. De officier van justitie kondigde aan dat het dossier met het complete opsporingsonderzoek “de bevestiging geven dat L. de moordenaar is.”

Verdachte afwezig
De moeder van Richard Houtveen en andere nabestaanden waren vanochtend bij de zitting aanwezig, maar de verdachte was op advies van zijn advocaat weggebleven. “Hij heeft zoveel meegemaakt en in de ellende gezeten sinds 2010. Het is even goed geweest zo, klaar”, zei de advocaat. L. was ook niet van plan om bij de inhoudelijke behandeling van zijn zaak te zijn. Maar de rechtbank verplichte hem om te verschijnen.

Volgens advocaat Emmelot zijn alle mogelijke motieven die zijn cliënt voor de moord op Houtveen zou hebben gehad in het verleden al uitgebreid onderzocht en heeft dat niets opgeleverd. Zo zou er destijds onterecht zijn beweerd dat de vriendin van L. een oogje had op Houtveen. De raadsman stelt ook dat meerdere getuigen in de zaak onbetrouwbaar zijn en dat de politie onterecht veel waarde hechtte aan hun verklaringen.

Er zou door de groep rond het slachtoffer op de fatale avond flink zijn gedronken. En zij waren ook eerder die avond al betrokken bij een vechtpartij, zegt de advocaat. Een getuige die verklaarde dat zij L. een zwaaiende of stekende beweging zag maken, kon dat onmogelijk zien vanaf de plaats waar zij zich bevond, meent de advocaat. Een andere getuige zou stoned zijn geweest. De advocaat vroeg de rechtbank daarom alle beelden van het incident en de uitgebreide reconstructie aan het dossier toe te voegen en zorgvuldig te bestuderen. De rechtbank stemde daarmee in en vroeg hem de belangrijkste passages te selecteren.

Politieverhoor
De advocaat kwam ook met zware kritiek op het laatste politieverhoor waar zijn cliënt aan werd onderworpen. De rechercheurs zouden L. onder druk hebben gezet met “gedreig, gedram en gedraai met feiten.” De advocaat brak het verhoor om die reden af, maar las later in het proces verbaal terug dat hij was opgestapt vanwege een dringende andere afspraak. Emmelot vroeg de rechtbank daarom de opnames van het verhoor ook aan het dossier toe te voegen, maar daar gingen de rechters niet in mee.

Wat het Openbaar Ministerie betreft is het onderzoeksdossier tegen Appie L. nu compleet. De rechtbank heeft voor de afhandeling van de zaak twee dagen uitgetrokken: 14 en 15 april 2022. Alle feiten zullen dan met de verdachte worden besproken. Het OM zal dan met een strafeis komen. En nabestaanden van Richard Houtveen willen gebruik maken van hun spreekrecht.

Met dank aan onze samenwerkingspartner RTV Utrecht / Ricks Ozinga