Beste dames en heren, jongens en meisjes,
Graag heet ik u van harte welkom op dit Nieuwjaarsfeest dat de gemeente Nieuwegein samen met Movactor, Bibliotheek De tweede verdieping, Merwestein en Stadstheater en Kunstencentrum De Kom organiseert voor onze inwoners. Namens ons allen wens ik u een geweldig, voorspoedig, gezond en gelukkig 2020! Dit jaar zal ons zeker niet alleen voorspoed brengen, daarom wens ik u kracht om eventuele tegenvallers te kunnen dragen. Fijn dat u weer met zo velen de weg naar De Kom heeft weten te vinden.
2020 is het jaar waarin we vieren dat we 75 jaar in vrede en vrijheid in ons land kunnen leven. Bij binnenkomst heeft u een 3D-geprint vrijheidvogeltje gekregen. Wist u dat onze jongeren 3D kunnen printen bij de bibliotheek? Beseffen we dat het bijzonder is dat wij al zo’n lange tijd in vrijheid zonder oorlog leven? Zeker als wij nu weer zien hoe onrustig het is in veel andere delen van de wereld. Ik spreek hier de wens en de hoop uit dat mijn kleinzoon die binnenkort geboren wordt, over 75 jaar ook kan zeggen dat hij 75 jaar in vrede en vrijheid heeft geleefd.
Vrijheid is een groot goed. Het betekent dat je in Nederland kan denken en zeggen wat je wil. Maar daar hoort ook de verantwoordelijkheid en het fatsoen bij om rekening te houden met je medemensen. Wat mij betreft betekent dat dus dat de ruwheid in maatschappelijke discussie wel minder kan. De manier waarop voor- en tegenstanders tegenover elkaar staan gaat te ver. Het lijkt erop dat de groep die het hardst roept, of de groep die de meeste mensen zegt te vertegenwoordigen, daarom gelijk heeft. Het gesprek om tot een compromis te komen wordt te weinig gevoerd. Laat ik een voorbeeld noemen: een debat over windmolens gaat over: voor of tegen, terwijl de discussie ook kan gaan over het aantal windmolens waar we het over eens kunnen worden. Ik pleit er voor dat we meer opzoek gaan naar het compromis en minder vechten om gelijk te krijgen. Het sluiten van een compromis is niet een teken van zwakte, maar een teken sterkte en wijsheid.
We leven in een tijd die bij mensen voor verwarring kan zorgen. Het gaat goed met de economie. Maar niet iedereen merkt daar wat van, er zijn nog steeds mensen opzoek naar werk en mensen die het niet in hun portemonnee merken. In sommige sectoren zoals bijvoorbeeld de gezondheidszorg zijn er weer te weinig mensen voor al het werk dat er is. De rijksoverheid houdt vele miljarden over en gemeenten hebben moeite om de eindjes aan elkaar te knopen, terwijl dat allemaal over hetzelfde belastinggeld gaat dat opgebracht is door onze ondernemers en inwoners. Het Rijk zou wel eens meer mogen beseffen dat veel overheidstaken door gemeenten worden uitgevoerd. Dat al onze medewerkers alle dagen voor onze inwoners klaar staan om het beste voor hen te doen. Gemeenten die dichtbij de inwoners staan en goed weten wat hun wensen en noden zijn. Gelukkig lukt het in Nieuwegein redelijk om de eindjes aan elkaar te kopen. Hoewel ook wij dit jaar bijna één miljoen euro uit onze spaarpot moeten aanspreken om alle noodzakelijke uitgaven te kunnen betalen.
De verwarring kan ook komen door de enorme hectiek en snelheid van verandering, vooral in onze eigen regio Utrecht. De groei van het aantal inwoners is groot. Dat betekent dat er een grote opgave is in de regio Utrecht om woningen te bouwen. Nieuwegein weet als voormalige groeikern hoe dat moet, maar ook wij kennen onze grenzen. Toch zullen wij in Nieuwegein de komende jaren nog zo’n 5000 woningen bouwen. De plannen daarvoor zijn in de maak en deels al bijna gereed. Meer mensen en meer huizen betekent ook dat we in de regio moeten zorgen voor plekken waar de bedrijven waar die mensen werken zich kunnen vestigen. Hoe we zorgen voor een goede bereikbaarheid, zodat de van huis naar je werk kan en terug. Dat alles met behoud van waardevolle groene buitengebieden, onder ander om te recreëren. En tot slot zal dat alles moeten gebeuren door het gebruik van minder energie, die minder vervuilend en duurzaam is. Zodat over 75 jaar uw en mijn kleinkinderen nog steeds in een gezond en vrij land kunnen leven.
Naast de hectiek van buiten op ons afkomt, ervaar ik soms ook de hectiek die wij zelf veroorzaken. Waarom moet alles morgen af en waarom jagen we elkaar soms op. Waarom moet altijd alles sneller en beter en nemen we niet de tijd voor onszelf om het rustiger aan te doen? Waarom nemen we niet de tijd om eens wat meer aandacht te geven aan ons gezin, familie of medemens? Ik denk dat het goed is als wij eens vaker de tijd nemen voor elkaar en met elkaar in gesprek gaan.
Er zijn te veel mensen die aan de zijkant staan van onze samenleving omdat ze te weinig of niet in gesprek komen met andere mensen. Niet de gewone aandacht krijgen die je als mens nodig hebt. Het gaat om ouderen die alleen zijn komen te staan en zich eenzaam voelen, het gaat om nieuwkomers die het Nederlands nog niet goed beheersen, het gaat om jongeren die het gevoel hebben er niet bij te horen of niet bij mogen horen. Het gaat om al die mensen die op een of andere manier het gevoel hebben dat ze er helemaal alleen voor staan.
In het bijzonder maak ik mij zorgen om die jongeren die zo buiten de samenleving komen te staan. Er zijn dan jongeren die vanuit die positie kiezen voor het criminele pad. Ja omdat het stoer is en geld oplevert, maar ook omdat ze dan in een wereld komen waar er wel mensen zijn die hen de aandacht geven waar ze naar verlangen. Ze worden geronseld door dat ze aandacht krijgen. Eenmaal in dat circuit kunnen ze niet meer terug door de druk en willen ze niet meer terug door het inmiddels verworven aanzien en het geld. Dit probleem lossen we niet alleen op door repressie en harder optreden door de politie. Van groot belang is dat we aandacht te geven aan jonge kinderen, ook die aan de zijlijn staan en een beetje afwijken, door een gewoon gesprek te gaan met deze kinderen en hun ouders. Scholen en jongerenwerkers kunnen daar een belangrijke rol in spelen. De gemeente en ikzelf persoonlijk zullen ons daar komend jaar voor inzetten.
Ik ontkom er niet aan om ook nog iets te zeggen over 2019 en de jaarwisseling. In 2019 zijn er weer veel mooie dingen gebeurd in Nieuwegein, te veel om op te noemen, het zou zo een avondvullend programma worden. Een paar hoogtepunten kunt u dadelijk in een korte presentatie zien, maar ik ben ook trots op alle grote en vooral ook kleine activiteiten van onze inwoners, die zo meteen niet in beeld komen. Die er aan bijdragen dat Nieuwegeiners zeggen graag in Nieuwegein te wonen. Natuurlijk zal 2019 in ons geheugen ook blijven hangen als het jaar met de warmste zomer ooit. Waar we meestal blij zijn met records, vind ik dit niet een record waar we blij mee mogen zijn.
De jaarwisseling zal ons eveneens bijblijven. Ook daar zijn weer records gesneuveld. Er is meer vuurwerk verkocht maar er zijn ook meer slachtoffers en de schade loopt ook dit jaar weer in de vele miljoenen. In Nieuwegein moest de brandweer in één nacht 11 keer uitrukken, dat is meer dan in de hele week daar aan voorafgaand (8 keer en dat is dan al meer dan normaal). Voor de hele Veiligheidsregio zijn de cijfers 313 keer in één nacht en de week voorafgaand 291 keer.
Ik ben een groot voorstander van een landelijk ingevoerd algeheel vuurwerkverbod. Tegen de voorstanders van het gebruik van vuurwerk zeg ik het volgende: afsteken van vuurwerk heeft niets te maken met vrijheid als door overlast en gevaar de vrijheid en veiligheid van anderen wordt bedreigd.
Het is te gek voor woorden dat heel hulpverlenend Nederland zich jaarlijks moet voorbereiden met draaiboeken en aanvalsplannen voor iets wat een feestje zou moeten zijn, maar meer weg heeft van een burgeroorlog met doden en duizenden gewonden. In geen enkel ander land in Europa wordt op deze gewelddadige manier de jaarwisseling gevierd. Ik heb een andere voorstelling van een feestje.
Laat ik dan toch weer wat vrolijker eindigen. Ik hoop dat u vanavond zal genieten van het Nieuwjaarsfeest hier in de zaal en van de afterparty boven en beneden in de foyer van dit prachtige Stadstheater. Ik wens u nogmaals namens alle organistoren een gelukkig en gezond 2020!
