Op donderdag 29 februari om 20.00 uur geeft historicus Sander Wassing op Buurtplein Doorslag aan de Parelduiker 13 in Nieuwegein een Nieuwegeinlezing over eendenkooien. Dit zijn plekken waar wilde eenden worden gevangen voor consumptie; vaak zijn het vijvers met een vangconstructie. Ook in de regio van Nieuwegein waren er eendenkooien. Een daarvan is de eendenkooi De Knoest. Wanneer deze eendenkooi is ontstaan is onduidelijk.
Voor een stukje vlees op het bord waren onze voorouders aangewezen op eendenbout. Dit werd gevangen in eendenkooien (vroeger ‘vogelkooien’ genoemd). Het was een vijver of een rechthoekige plas met vaak meerdere zijsloten (vangpijpen) die in een bocht steeds smaller het land inliepen en uitmonden in een vanghokje.
Eendenkooien zijn een onderdeel van ons nationale erfgoed. Vanuit ecologisch perspectief zijn ze waardevol en ook voor genealogen is het interessant om onze kennis van kooiker-families te vergroten. Tegelijk is het een mysterieus fenomeen en bij het grote publiek is er weinig over bekend. Eeuwenlang vormden eendenkooien een vast element in het landschap. Wat weten we van de eendenkooien in de regio? Hoe ving je de eenden precies? Tijdens de lezing wordt uitgebreid bij deze vragen stilgestaan.
Laatste kooiker
Volgens ingewijden was Kees Verweij de laatste kooiker. Die zou in de jaren 1930 tot 1940 de eendenkooi De Knoest hebben geëxploiteerd. De gevangen eenden gingen naar een poelier op de Vismarkt in Utrecht.
Aanmelden voor de Nieuwegeinlezing
De lezing is een samenwerking van bibliotheek De tweede verdieping en de Historische Kring Nieuwegein. De toegang is gratis. Aanmelden via de website van de bibliotheek. Deze lezing duurt tot ongeveer 22.00 uur.
Eendenkooi De Knoest
Langs de Kanaaldijk Zuid tegenover het dierenpension ligt een voormalige eendenkooi (De Knoest). Tot aan het begin van de Tweede Wereldoorlog was deze in gebruik. De eendenkooi behoorde bij een boerderij langs de Schalkwijkse wetering. De meeste boerderijen in de gemeente / gerecht Schonauwen stonden aan de Houtensewetering. Deze boerderij is uitsluitend bereikbaar via de Knoesterweg.
De Knoest kennen wij ook als verzorgingsplaats langs de A27 bij Nieuwegein (tussen knooppunt Everdingen en Lunetten). De eendenkooi ligt in de ontginning De Knoest (1175). Deze ontginning was een restblok van de Schalkwijkse ontginningen. De Knoest is een van de laagste delen van de polder en daardoor vrijwel altijd van water voorzien.
Werking eendenkooi
Een eendenkooi wordt gebruikt om eenden te vangen. In een plas water omringd door bomen zitten lokeenden die wilde eenden aantrekken. De pas gearriveerde eenden zien rond de plas een hondje lopen, een zogenaamde kooikerhond en gaan daar uit nieuwsgierigheid achteraan. Vervolgens komen ze in een stelsel vangarmen terecht, die steeds smaller worden. De kooiker sluit de eenden op en verkoopt deze.
