Nieuwegein vergrijst en de lokale woningmarkt zit op slot. Hoe kun je als gemeente de doorstroming stimuleren? Een verhuiscoach adviseert er met succes oudere huurders én eigenaren van een koopwoning. Onderstaand een interview met wethouder Hans Adriani voor het gemeenteblad Binnenlands Bestuur.
Jonge gezinnen
Een jonge stad vol jonge gezinnen. Zo begon Nieuwegein als overloopgemeente van grote broer Utrecht vanaf beginjaren zeventig te groeien als kool – tot de huidige, ruim zestigduizend inwoners. ‘Bijna alle Nieuwegeiners zijn hier toen als jongdertiger met twee kinderen komen wonen’, zo vat wethouder Hans Adriani (wonen, PvdA) lachend samen. ‘In de wetenschap dat ze na vijf jaar vast weer terug naar hun oude, gezellige stad zouden gaan.’
Rechts Wethouder Hans Adriani in gesprek met onze reporter Frans Evers
Bloemkoolwijken
Maar het leven in Nieuwegein beviel de nieuwkomers te goed. ‘Ze wonen hier allemaal nog steeds, in hun eengezinswoningen in die groene bloemkoolwijken.’ Wat is het probleem, zou je denken. Nou dit: ‘Nu worden die jonge Nieuwegeinse gezinnen van destijds allemaal tegelijk 60, 65, 70 en vervolgens nog ouder’, zegt Adriani. ‘En dus uiteindelijk ook meer zorgbehoevend. Die eenzijdige bevolkingssamenstelling onderscheidt ons van omliggende gemeenten.’
Markt zit muurvast
Nieuwegein krijgt niet alleen te kampen met een eenzijdige, sterk vergrijzende bevolking. Ook zijn er door de krapte op de regionale woningmarkt amper mogelijkheden om senioren een woning op maat aan te bieden. De markt zit muurvast. ‘Dat stelt ons voor een opgave. Zeker nu ouderen steeds langer zelfstandig thuis blijven wonen’, zegt Adriani. ‘We komen zeker duizend woningen tekort waar we wonen en zorg willen combineren. En met nieuwbouw alleen kunnen we dat niet oplossen.’
Ouderen voorrang
En zo kwam er een andere oplossing in beeld: senioren die daarvoor in aanmerking komen, verleiden om te verhuizen naar een beter geschikte, kleinere woning. ‘We hebben daar met de corporaties afspraken over gemaakt’, geeft Adriani aan. ‘Als je in deze stad boven de 65 bent en je laat een grote sociale-huurwoning achter, dan krijg je bij de corporaties voorrang.’
Het hielp niet genoeg. ‘Zeker als je ouder bent, is verhuizen iets waar je tegenop gaat zien. Veel senioren gaan er pas over nadenken als het eigenlijk al te laat is. Je moet mensen helpen de weg te vinden op die ingewikkelde woningmarkt. Voor welke woning kom je met je inkomen in aanmerking? Je moet mogelijk huursubsidie regelen, de verhuizing … Er zijn voor ouderen heel veel drempels.’
Verhuisadviseur
Ongeveer twee jaar geleden rees het idee van de verhuisadviseur. Een nieuwe functie, betaald door de drie corporaties in de stad en de gemeente. Anders dan bij sommige andere gemeenten (zoals Utrecht) richt de Nieuwegeinse adviseur zich niet alleen op de corporatiehuurders, maar ook op eigenaars van koopwoningen. En dus kon Jiska Ruis van Stade Advies als ‘adviseur wonen en leefbaarheid’ in Nieuwegein met een team van vrijwilligers over de volle breedte van de woningmarkt aan de slag.
Andere doelgroep
‘In Utrecht hadden we al een beetje het wiel uitgevonden’, zegt ze. ‘Daar zitten we inmiddels in het vijfde jaar van de verhuisadviseur. Maar in Nieuwegein is de doelgroep duidelijk anders. Wij hebben van de gemeente de opdracht gekregen om hulp en ondersteuning te geven aan 55-plussers in een sociale huur- of koopwoning. Dat betekent in praktijk voor mij een geheel nieuwe aanpak.’
Zestig extra verhuizingen
Ruis’ inspanningen leverden de gemeente Nieuwegein tot nu toe zestig verhuizingen op en dertig woningaanpassingen. Is dat relatief bescheiden, of ging op het gemeentehuis de vlag uit? ‘Wat mij betreft het laatste’, reageert wethouder Adriani. ‘ Als je weet dat de gemiddelde mutatiegraad in deze stad ongeveer 450 woningen per jaar is, dan vormen die extra verhuizingen een enorm aantal. En je hebt zestig mensen die de komende vijf, tien of vijftien jaar op een voor hen betere woonplek zitten. Dat leeft veel plezieriger dan wanneer je gevangen zit in een woning waar je niet goed meer uit de voeten kunt.’
Geen andere gemeenten
Senior adviseur Leo Prins van het Kadaster kent geen andere voorbeelden van gemeenten of regio’s die met een wooncoach voor zowel de huur- als de koopmarkt werken. Hij juicht het Nieuwegeinse initiatief toe. ‘Ik weet dat ze in delen van Overijssel met hetzelfde vraagstuk zitten: ouderen die in een te groot huis wonen. Om de doorstroom onder deze groep te bevorderen, kun je met een coach de woonwensen in beeld brengen en een passend alternatief aandragen. Zo komen eengezinswoningen voor jonge gezinnen vrij zonder dat die hoeven te worden ontwikkeld.’
Een interview uit Binnenlands Bestuur
