Zeven nieuwe projecten zijn toegevoegd in de derde ronde van de Erfgoed Deal, die nu halverwege is en een totaal van twintig projecten omvat. De Erfgoed Deal ondersteunt aansprekende voorbeelden van plekken in Nederland die gaan veranderen en waar erfgoed een rol van betekenis gaat spelen. Het besef dat bij transitieopgaven een integrale aanpak met erfgoed als uitgangspunt succesvol kan zijn, groeit. Nieuwegein heeft vandaag te horen gekregen dat zij voor het project ‘Toekomst Schoolgebouwen Nieuwegein’ een bedrag toegekend heeft gekregen van € 556.000.
Wethouder Jan Kuiper uit Nieuwegein is enthousiast over het besluit van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed RCE: “De subsidie geeft ons de mogelijkheid om de cultuurhistorische waarde van schoolgebouwen mee te nemen in het onderzoek naar de noodzakelijke vernieuwing van onze scholen. We kijken naar de geschiedenis van de school en de wijk, aan de hand van uiteenlopend historisch materiaal, van ontwerptekeningen en gemeentelijke archiefstukken tot knipsels en verhalen van bewoners en gebruikers. Zo krijgen we een goed beeld van de betekenis van de school voor de buurt. Met dit onderzoek kunnen we een extra stap doen om het unieke erfgoed die plek te geven die het voor onze inwoners verdient.”
Halverwege: terug- en vooruitkijken
Halverwege het programma is nu 18,5 miljoen euro besteed aan erfgoed in veranderend Nederland en kan geconcludeerd worden dat de Erfgoed Deal inspeelt op een behoefte als het gaat om een integrale aanpak van erfgoed en transitieopgaven in Nederland. In 2021 en 2022 wordt nog driemaal de mogelijkheid geboden om projecten in te dienen.
Thema’s en trends
Het overgrote deel van de projecten richt zich op klimaatadaptatie. Denk aan klimaatadaptieve polders en een innovatieve aanpak van beekdalen. Ook waterschappen kiezen steeds vaker voor een erfgoedinclusieve aanpak voor waterprojecten en dijkversterking. Het thema duurzaamheid heeft ook volop de aandacht van het programma. Er is ruimte voor projecten die zich daarop richten.
Michiel Scheffer, voorzitter van de Stuurgroep Erfgoed Deal: ‘We kregen als Stuurgroep een indrukwekkende selectie van projecten voorgelegd, en dat in coronatijd. Dat is verheugend voor bestuurders die erfgoed een warm hart toedragen. En niet alleen dat, we zien ook nut en noodzaak van het erfgoedinclusief ontwikkelen van onze ruimte in Nederland. En dat erfgoed en transities op het gebied van klimaat en duurzaamheid dus ook heel goed samen kunnen gaan. Voor de komende anderhalf jaar richten we ons op impulsen in de stedelijke context en duurzaamheid in het landschap. Ook grootschalige herbestemmingen of projecten met krimp als hoofdopgave kunnen nog een welkome aanvulling zijn op het programma van de Erfgoed Deal.’
Over het toegekende project in Nieuwegein
In het project ‘Toekomst Schoolgebouwen Nieuwegein’ wordt het erfgoed uit de periode Post 65, waarvoor waardering nog niet vanzelfsprekend is, positief onder de aandacht gebracht. Voor voormalige groeikernen is dit een kans om met jong erfgoed de eigen identiteit verder uit te bouwen. Scholen zijn ankerpunten binnen een gemeenschap en zijn bij uitstek objecten waar die identiteit mee vormgegeven wordt. Dit zal bijdragen aan de maatschappelijke opgave om de betrokkenheid van de bewoners bij hun eigen leefomgeving verder te vergroten.
Het project sluit hiermee goed aan op de erfgoedvisie van de gemeente Nieuwegein, en heeft tegelijk een bredere impact. Erfgoed schuift namelijk aan tafel bij het onderwijs en kan zo invloed uitoefenen op huisvestingplannen en -visies, wat tot op heden bijna nooit het geval is.
De gebouwen worden toekomstbestendig gemaakt, hoeven niet gesloopt te worden en er wordt zelfs aangetoond dat deze aanpak goedkoper is dan sloop/nieuwbouw. Het project is daarmee erfgoedinclusief: het laat zien dat erfgoed bijdraagt aan de transitieopgaven van de gemeente.
Het project maakt de gemeente ook bewust van de keuzes die ze kan maken in het slopen of transformeren van de schoolgebouwen. Veel groeikernen hebben met deze opgave te maken. Dit maakt het project opschaalbaar. Het project draagt verder bij aan een aantrekkelijke stad en een sociale wijk, aan behoud van het erfgoed. Tegelijk is het een duurzaam project vanwege het beoogde behoud van de schoolgebouwen.
De leeromgeving is goed doordacht. Er wordt slim gebruik gemaakt van bestaande netwerken en de ambtelijke werkgroep onder leiding van de gemeente Nieuwegein kan een grote verbindende factor zijn als het gaat om kennisdeling. Met die kennisdeling draagt het project bij aan een duurzame visieontwikkeling op erfgoed en gebiedsontwikkeling op een grote groep scholen, met name in groeikernen. Aan de aanbevelingen vanuit de vorige ronde is voldaan en de gesprekken geven vertrouwen voor een samenwerking in de toekomst.
De nieuwe projecten
In totaal hebben voor de huidige ronde 12 projecten een aanvraag ingediend, waarvan er zeven zijn toegekend: Nieuwe Waterwerken Zoutkamp, Beken en Bleken van Losser, Nieuw Drassig Land (thema klimaatadaptatie), Scholen Nieuwegein, Stinspark Zwolle (thema groei & krimp), Buitengewone Leerstoel en Erfgoed Sterren (thema kennis & dialoog). Het gaat in totaal om financiële bijdragen van het Rijk van bijna 3,7 miljoen euro. Alle toegekende projecten zijn goede voorbeelden voor de Erfgoed Deal en dienen ter inspiratie voor de plannen van toekomstige initiatieven.
