De gemeente Nieuwegein wil meedoen met het experiment ‘Centraal tellen van de stembiljetten.’ De gemeenteraad moet nog wel hun goedkeuring geven voor het experiment, maar dat ziet er uit als een formaliteit. Als eerste zal dit gebeuren voor de Provinciale Staten – en Waterschapsverkiezingen op woensdag 20 maart 2019 en de Europese Parlementsverkiezingen op donderdag 23 mei 2019. Doel van het centraal tellen van stemmen is het telproces efficiënter, betrouwbaarder, transparanter en dus beter controleerbaar maken. Het kabinet bereidt een wetsvoorstel voor waarmee centraal tellen in de Kieswet wordt opgenomen. Het is daarom goed dat zoveel mogelijk gemeenten (verdere) ervaring opdoen met centraal tellen.
Tijdelijke experimentwet
Uit evaluaties van de verkiezingen door BZK blijkt vaak dat gemeenten knelpunten ervaren met het handmatig tellen van de stembiljetten door de stembureaus. Het ministerie probeert het verkiezingsproces waar mogelijk te verbeteren, en nam enkele jaren geleden het initiatief voor een ‘Tijdelijke experimentenwet stembiljetten en centrale stemopneming’, deze wet bestaat sinds 2013.
Wat houdt het experiment in?
- In een gemeente die deelneemt aan het experiment, voeren de stembureaus na de sluiting van de stemming (21.00 uur) in het stemlokaal alleen een voorlopige telling uit op lijstniveau. Op grond daarvan kan de avond van de stemming een voorlopige uitslag van de verkiezing bekend worden gemaakt. De uitslag dient tevens als referentie voor de definitieve tellingen.
- Het stembureau telt dus niet de stemmen die op afzonderlijke kandidaten zijn uitgebracht: dat gebeurt de volgende dag op een (of meerdere) centrale locaties, door een daarvoor in te stellen gemeentelijk stembureau. Alle tellers werken onder verantwoordelijkheid van dit gemeentelijk stembureau.
- Het gemeentelijk stembureau stelt van elk stembureau de uitslag vast. Als het gemeentelijk stembureau er zeker van is dat de stemopneming juist is uitgevoerd, maakt dit het proces-verbaal op van de stemopneming voor de gemeente.
Zeven van de twaalf gemeenten waar op 21 november aanstaande herindelingsverkiezingen zijn, doen dit jaar alvast mee aan het experiment met het centraal tellen van de stemmen.
