Donderdagmiddag 22 september aanstaande geeft gemeentearchivaris Kaj van Vliet een lunchpauzelezing in de bibliotheek over tolheffing in Jutphaas en Vreeswijk en over de Vaartse Rijn. Deze lezing begint om van 12.15 uur en duurt tot 13.00 uur. Aanmelden is verplicht en kan op de website van de bibliotheek De tweede verdieping.
Negenhonderd jaar geleden werd de Vaartsche Rijn gegraven als vaarweg voor schepen vanaf de Rijn en de Lek naar Utrecht. De aanleg was een direct gevolg van de afdamming van de Rijn bij Wijk bij Duurstede in 1122. Eeuwenlang werd dit kanaal druk bevaren en alle schepen die passeerden moesten verplicht tol betalen in ’t Gein, en later, na de aanleg van de Nieuwe Vaart ook in Vreeswijk. Hoe ging deze tolheffing in zijn werk en wat was de samenhang met de Utrechtse tol, waarvoor de tarieven in 1122 voor het eerst werden vastgelegd.
De lunchpauzelezing is een samenwerking met de Historische Kring Nieuwegein. De toegang is gratis. De bibliotheek serveert koffie, thee en een krentenbol.
De Tol bij Jutphaas
Tot 1947 moest er in de omgeving nog betaald worden voor het gebruik van bepaalde wegen. In onze gemeente was vóór 1700 al sprake van meerdere tollen. Twee tollen, die eigendom waren van de stad Utrecht, zijn het meest bekend: één bij Vreeswijk en één bij Jutphaas. En deze hielden de gemoederen aardig bezig …
Uiteindelijke opheffing
De Vreeswijkse en de Jutphase tol zijn op 1 februari 1947 definitief opgeheven. Daardoor was de weg Vreeswijk – Jutphaas – Utrecht na vele eeuwen eindelijk tolvrij. Bij het buiten gebruik stellen van de tolbomen speelden de muziekverenigingen. Kunst na Arbeid uit Vreeswijk en Cornelis Galesloot uit Jutphaas ‘In naam van Oranje doe open de poort’. Pas op 1 april 1953 heeft de Nederlandse regering alle gemeentelijke tollen afgeschaft.
‘De Tolgaarder’
Lees ook eens ons verhaal over ‘de Tolgaarder’, een stage villa aan de Dorpsstraat 2 in Vreeswijk. Deze villa staat op de plaats waar vanaf de zeventiende eeuw het tolhuis heeft gestaan/ De vreeslijke tol was opgericht om de herbouw van de hervormde kerk te bekostigen, die door de Fransen in 1672 was verwoest. Wist u dat Toen de pasaanten van deze tol voor alles moesten betalen? Niet alleen voorzichzelf, maar ook voor koeien, schapen of een lading wijn etc.
