Op maandagavond 20 februari organiseert de Historische Kring Nieuwegein een lezing in het MEC aan Geinoord 11 in Nieuwegein (Natuurkwartier). De lezing van Sander Wassing verhaalt over een (rebelse?) edelman uit Jutphaas aan de vooravond van de Tachtigjarige Oorlog.
Gedurende de zomer van 1566 stegen hoogoplopende sociale, religieuze en economische spanningen in de Nederlanden tot een kookpunt. ‘Grote Geus’ Hendrik van Brederode wierp zich op als spreekbuis van de onvrede en stelde zich aan het hoofd van het Verbond der Edelen. Het beroemd geworden Smeekschrift werd door honderden edelen ondertekend. Ook Adriaen de Wael van Vronesteyn (ca. 1520-1568), bewoner van hofstede Vronesteyn in Jutphaas tekende. Overal in het land vonden druk bezochte hagenpreken plaats waarbij het volk werd aangespoord tot actie. De vlam sloeg in de pan op 10 augustus 1566 in het nu Franse Steenvoorde. Gedurende de weken daarna verspreide de Beeldenstorm zich razendsnel over het land. Terecht merkt historicus Jonathan Israël het volgende op over het fenomeen: ‘Nog nooit tevoren was een samenleving op zo’n grote schaal vervreemd geraakt van haar eigen religieuze cultuur.’ Nog lang na de Beeldenstorm zou het onrustig blijven in de streek. Vanuit de schans te Vreeswijk werden de krijgslieden van Brederode in Vianen beloerd door de regeringsgetrouwe edelman Erik van Brunswijk en zijn Duitse huurlingen: een patstelling die voortduurde tot april 1567.
Een antwoord van landsheer Filips II kon niet uitblijven: hij stuurde zijn belangrijkste generaal, de hertog van Alva, met een leger om orde op zaken te stellen. Eenmaal aangekomen in Brussel stelde Alva een speciale rechtbank samen om de beeldenstormers op te sporen en te bestraffen: de Raad van Beroerten. Alva’s harde hand werd gevoeld in Jutphaas. In de nacht van 16 op 17 september 1567 werd Adriaen de Wael van Vronesteyn van zijn bed gelicht en overgebracht naar de kerkers van kasteel Vredenburg. Hoe liep het met hem af? Wat is er waar van het gerucht dat een hagenprediker onderdak zou hebben gekregen op hofstede Vronesteyn? Sloegen beeldenstormers ook toe in Jutphaas en Vreeswijk? Deze en andere vragen komen tijdens de lezing uitgebreid aan de orde.
Deze lezing van Sander Wassing – georganiseerd door de Historische Kring Nieuwegein – vindt plaats op maandag 20 februari 2017 van 20.00 tot 22.00 uur in het gebouw van het MEC in het Natuurkwartier aan de Geinoord 11 te Nieuwegein. Leden van de HKN gratis. Niet-leden betalen € 5,00. Entree vanaf 19.45 uur. Parkeren op het parkeerterrein bij Jack’s Grillhouse.
Alva
