De Fietsersbond in Nieuwegein: ‘Het had zomaar een voorbeeld kunnen zijn in het boek van Thalia Verkade en Marco Te Brömmelstroet ‘Het recht van de snelste’. Hun boek, dat onlangs nog een prijs kreeg voor het beste journalistieke boek van 2020, gaat over de dominante rol van de auto in de openbare ruimte, en hoe de auto nog steeds het uitgangspunt in ons denken is.’

In onze stad wordt eind dit jaar de fietsaorta van Nieuwegein, het Brugpad, voor drieënenhalf jaar afgesloten. Jaarlijks maken 1,4 miljoen fietsers gebruik van dit fietspad in het centrum van Nieuwegein, zo’n 4000 per dag. Middelbare scholieren staan er ’s morgens in de fietsfile; fietsforensen uit IJsselstein, Vianen, Houten en Utrecht rijden er op weg naar hun werk; overdag is het pad het domein van senioren op e-bikes en ’s avonds en in het weekend trekken onafzienbare kolonnes wielrenners voorbij. En het ergste is: goede alternatieve routes zijn er niet.

Fietsers op het Brugpad

De printplaat van de auto
‘Hoe komt het toch, dat bij de aanbesteding van de bouw van de appartementen in de Doorslagzone, geen voorwaarden gesteld zijn om fietsers een volwaardige route te geven? Heeft niemand er bij stil gestaan dat naast het bouwterrein de fietsaorta van Nieuwegein loopt? Nee, kennelijk niet.’

Is het onwil? ‘Nee, dat ook weer niet. Het is de printplaat van de auto die diep in de hersenen van bouwers, projectontwikkelaars, ambtenaren en bestuurders zit ingebakken. Jarenlang hebben zij gedacht, gepland en beheerd met de auto als uitgangspunt. Het is een ingesleten mechanisme om fietsers als sluitpost te behandelen; om helemaal aan het einde van de rit nog wat pleisters te plakken.’

Autostad Nieuwegein
Nieuwegein lag eind jaren zestig op de tekentafel, en de sporen van die tijd zijn nog duidelijk in de stad te zien: brede stadsautowegen en smallere wijkwegen waar slechts een witte verflijn de fietser van het autoverkeer scheidt. Het Brugpad langs de Doorslag is de spreekwoordelijke uitzondering in de stad: een fraai vrijliggend breed fietspad langs het water, omzoomd door schaduwbrengende platanen.

‘Het is daarom niet zo vreemd, dat we als Fietsersbond bij vrijwel alle projecten in de stad de printplaat van de auto tegenkomen. We horen het van de ambtenaren en we horen het van bestuurders:’

• Ja, fietsers krijgen wel voorrang, maar alléén als de doorstroming van het autoverkeer niet in het geding komt;
• Ja, 30 km/uur kan, maar alléén als de busmaatschappij het goed vindt;
• En verkeerslichten langer op groen voor fietsers? Nee, onmogelijk, want dan stroopt het op de oprit van de snelweg op en komt Rijkswaterstaat in het geweer!

‘En dat, terwijl de gemeenteraad van Nieuwegein bij amendement wandelen en fietsen prioriteit gaf, boven OV en auto. Weliswaar op 1 april 2021 (dat is geen grap), maar toch. In de Mobiliteitsvisie Nieuwegein 2030 is dit vastgelegd.’

Snelfietsroute Utrecht – IJsselstein
Ook in de reactie van de provincie Utrecht (en de gemeente Nieuwegein) op de participatie over de snelfietsroute Utrecht – IJsselstein delft de fiets het onderspit. Ja, op een snelfietsroute heeft de fietser voorrang op kruisend verkeer. Maar in Nieuwegein gaat dat natuurlijk anders. Bij de kruisingen met wijkwegen krijgt de fietser geen voorrang want ja, ‘dit past niet in het grotere verkeerssysteem. Dit zou problemen elders kunnen veroorzaken. Er wordt gekeken naar het zoveel mogelijk plaatselijk oplossen van problemen’. En: ‘Vanwege de complexiteit van het kruispunt en de hoge intensiteit van het autoverkeer is de fietsers in de voorrang op deze locatie niet gewenst’. De voorrang voor de fietser bij de Remiseweg is in het Voorlopig Ontwerp zelfs helemaal teruggedraaid.

Fietsers bij de oversteek bij de Blauwe Brug. Eén van de kruisingen van de toekomstige snelfietsroute waar fietsers volgens de gemeente geen voorrang kunnen krijgen.

Er gloort hoop…..
Is het dan allemaal kommer en kwel? ‘Nee! Overal om ons heen in de wereld, in Londen, Parijs, Utrecht, Houten en Veenendaal, maken overheden ruimte voor fietsers. In Parijs is het autoverkeer dat eerst op de wegen langs de Seine reed, verdampt. Waar fietspaden en fietsstraten aangelegd worden, komen de fietsers. Dat zien we in Parijs, Londen, Helsinki, maar ook in Nieuwegein op het Brugpad.’

Mobiliteitsprogramma
Het Mobiliteitsprogramma biedt de kans, om werkelijk ruimte voor wandelen en fietsen te maken. In de dialoog op 23 juni a.s. kan de gemeenteraad concrete aanbevelingen voor concrete doelstellingen meegeven. De Fietsersbond in Nieuwegein doet een voorzet:

• Breng de auto-intensiteit op de wijkwegen terug naar maximaal 2000 motorvoertuigen per etmaal; knippen in wijkwegen is hiervoor een effectieve methode. 2000 mtv/etmaal is de grenswaarde voor een veilige fietsstraat;
• Bouw de wijkwegen (gefaseerd) om tot fietsstraat en fiets/wandelboulevard;
• Geef fietsers voorrang op alle doorgaande fietsroutes, in elk geval op die van Fietsnet Nieuwegein, met uitzondering van de kruisingen met de tram en de stadsautowegen;
• Herzie het systeem van buslijnen. De bus van Utrecht naar Vianen kan best via de snelweg. Zo ontstaat er ruimte voor kleinere busjes die op afroep vanuit de woonwijken naar de tramhaltes rijden. Laat de grote bussen door de week alleen op de bedrijventerreinen rijden;
• Voer het concept Schoolstraat in: een tijdelijke afsluiting voor auto’s ter hoogte van de basisscholen.

‘Alleen zo krijgen we de leefbaarheid in Nieuwegein onder controle!’ aldus de Fietsersbond in Nieuwegein.