In het veenweidegebied van de Lopikerwaard, het Oude Rijngebied en het Leidsche Rijngebied heeft het waterschap in toenemende mate te maken met waterkwaliteitsproblemen door de massale aanwezigheid van grote kroosvaren, ook wel Azolla genoemd. Deze exotische kroossoort uit Noord-Amerika kan zeer snel groeien en in enkele weken tijd volledige watergangen met een dikke deken van kroos bedekken, ook in Nieuwegein. Hierdoor kan er geen licht meer in het water komen en dat zorgt voor een sterke daling van het zuurstofgehalte in het water. Waterplanten en -dieren kunnen hierdoor dood gaan en het water kan gaan stinken. Ook het afsterven van Azolla later in de zomer kan voor zuurstof- en stankproblemen zorgen.
Het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) pakt ook in Nieuwegein de Grote Kroosvaren aan. Alien Kroeze, communicatieadviseur van het HDSR tegenover onze redactie: ‘We gaan een proef met een kroosslurper doen aan de Naarderveste in de wijk Fokkesteeg om het eendenkroos te verwijderen. Alleen is het apparaat in bestelling en kan de levering nog even duren. Maar zodra het apparaat er is gaan we aan de slag in Nieuwegein.’
Wat doet het waterschap
In watergangen met veel kroosbedekking meten medewerkers van het waterschap meerdere keren per week het zuurstofgehalte. Op plaatsen waar het zuurstofgehalte te laag dreigt te worden over de gehele lengte/breedte van de watergang, nemen wij maatregelen. In eerste instantie proberen we het water door te spoelen met zuurstofrijker water vanuit watergangen waar geen kroos aanwezig is. Als het doorspoelen niet mogelijk is of niet voldoende effect heeft, verwijderen we het kroos om het zuurstofgehalte in de krooswatergangen te verhogen. Dit doet het waterschap in principe alleen in de zogenaamde ‘hoofdwatergangen.’ Dat zijn de grotere watergangen die het waterschap onderhoudt. Overal kroos verwijderen is niet haalbaar, mede omdat het soms nodig is om deze maatregel op dezelfde plek een of meerdere keren te moeten herhalen.
Deels accepteren
Problemen met kroos komen vaker voor in het veenweidegebied. Dit komt onder andere omdat het water relatief voedselrijk is. Het verwijderen van kroos is soms mogelijk, maar helaas is de kroosbedekking vaak al snel weer terug. Kroos verplaatsen door stroming op het water te zetten kan soms verbetering geven, maar met grote kroosvaren is dat lang niet altijd mogelijk omdat het kroosdek vrij dik en aaneengesloten ligt en de plantjes makkelijk in elkaar haken. Het water stroomt dan onder het kroosdek door, terwijl het kroos gewoon blijft liggen. Zolang er geen sprake is van zuurstofloosheid, vissterfte of stank, zullen we de aanwezigheid van kroosvaren daarom ook gedeeltelijk moeten accepteren.
Niet jaarlijks
Gelukkig komt de grote kroosvaren niet jaarlijks in zulke hoeveelheden voor. De laatste keer dat er op grotere schaal overlast was, dateert alweer uit 2014. Toen waren er vooral problemen in de Lopikerwaard. Het is lastig een precieze oorzaak aan te wijzen waardoor de grote kroosvaren het ene jaar explosief voorkomt en het volgende jaar nagenoeg niet.
