Op de helling van Museumwerf Vreeswijk aan de Wierselaan 113 in Vreeswijk valt sinds deze week een bijzonderheid te bewonderen. Het is de Mississippi, een tot de verbeelding sprekende, monumentale woonboot. Ze is naar de helling gekomen voor groot onderhoud.
Thuisbasis van de Mississippi is de Utrechtsestraatweg in de Nieuwegeinse wijk Jutphaas. Ze ligt daar verscholen achter het groen, als eerste in de rij woonboten. Op de helling bij de Museumwerf is ze echter in volle glorie te zien. Ze ligt daar nog voor een (nu nog onbekend) aantal weken. Grijp uw kans en kom kijken.
Vanaf de Wierselaan naar de werf kijkend, straalt Mississippi’s hagelwitte opbouw je tegemoet. Deze oogt verrassend eenvoudig terwijl die haar tegelijkertijd grandeur geeft. En dat is precies de bedoeling van de architectonische stijlen waarin de Mississippi is opgetrokken. Het woonschip is namelijk opgebouwd in een mix van De Stijl en Het Nieuwe Bouwen.
Rond 1917 ontstond de no-nonsens architectuurrichting van De Stijl. Een treffend voorbeeld is het Utrechtse Rietveld-Schröderhuis. De Stijl zette zich af tegen oude kunsttradities. Versieringen en verbeeldingen van de werkelijkheid werden niet langer gewaardeerd. Voortaan moesten ontwerpen abstract zijn, rechte lijnen en hoeken hebben en een open, licht en eenvoudig karakter. Ook het kleurgebruik moest helder zijn en eenvoudig. Naast de tinten wit, grijs en zwart werden primaire kleuren toegepast. Veel hiervan is terug te vinden in de Mississippi.
De Stijlgroep was vernieuwend en pretentieus. Hun ontwerpen zouden leiden tot een nieuwe, harmonieuze samenleving. De ontwerpen straalden zeker lichtheid en optimisme uit, wat welkom was na de deprimerende Eerste Wereldoorlog.
Het Nieuwe Bouwen dat zich in de periode 1920-1960 ontwikkelde was eigenlijk een verzameling van vernieuwende architectuurstromingen. Onderlinge scheidslijnen waren niet scherp. De Stijl was een grote inspiratiebron. Het Nieuwe Bouwen was pragmatischer, minder strak in de leer dan De Stijl. Bescheiden sierelementen als afgeronde hoeken en andere welvingen werden geregeld toegepast. Het Nieuwe Bouwen omarmde de veranderingen in de maatschappij, wetenschap en techniek. Dit zou voor betere en gezonde huisvesting zorgen wat belangrijk was bij het oplossen van de groeiende woningnood.
Kenmerken van Het Nieuwe Bouwen zijn onder meer collectiviteit, symmetrie, fabrieksmatige serieproductie, toepassing van moderne materialen als glas, staal en beton. Het Van Nelle-fabrieksgebouw in Rotterdam is hiervan een mooi voorbeeld. In de Mississippi vinden we het Nieuwe Bouwen terug in de symmetrie, het gebruik van beton als bouwmateriaal en staal voor de kozijnen. In de raampartijen is een ritme te ontdekken. In de zachte ronde hoeken wijkt het woonschip af van De Stijl.
Niet alleen het uiterlijk is om van te watertanden, ook het interieur mag er zijn. Dat is eveneens stijlvol. Hier is sprake van een mix van Art Deco en de Amsterdamse School. Vragen borrelen op als welke architecten exterieur en interieur ontwierpen, voor welk doel en wanneer, waar en voor wie. Een grondige zoektocht hiernaar leverde helaas geen enkel antwoord op. Slechts een oude ansichtkaart uit 1951 waarop het schip is te zien in het Gelderse Laag Keppel.
Voorbeelden van het Nieuwe Bouwen en De Stijl of een mix ervan zijn op de wal wel te vinden. Maar op het water….? Dat is vrij uniek! De Mississippi zou alleen al daarom de monumentenstatus verdienen. Helaas ten onrechte bestaat zo’n status niet voor woonboten. Er is dus ook geen subsidiepotje voor drijvende monumenten zodat het behoud ervan nu volledig neerkomt op de schouders van de eigenaar.
De Mississippi heeft een oude baggerbak als drijvend fundament. Deze vergt onderhoud en reparatie. En dat is de reden voor haar tocht naar de werf. Bij de Museumwerf zijn blij mee te kunnen helpen aan het behoud. Mochten medewerkers er kans toe zien er een lezing over te geven of rondleidingen over het schip als ze weer aan de werfkade in het water ligt, dan volgt hierover nog bericht. Aan de kersverse eigenaar ligt het niet. Die is graag bereid belangstellenden ook eens binnen te laten kijken.
