Euronext Amsterdam, oftewel de Amsterdamse beurs, kreeg vanochtend een historische rente uitgekeerd. Conform traditie schreef het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden de rente bij op twee obligaties uit respectievelijk 1638 en 1765. De eeuwenoude documenten behoren tot de oudst bekende nog steeds rentegevende obligaties (‘rentebrieven’) ter wereld, en staan zelfs op deze manier in het Guinness Book of Records vermeld. De vorige rente-uitkering was in maart 2016.

Al eeuwenlang betaalt het hoogheemraadschap rente uit op deze twee nog altijd rentegevende rentebrieven, uit respectievelijk 1638 en 1765. De eeuwenoude obligaties zijn destijds uitgegeven door het Utrechtse Hoogheemraadschap Lekdijk Bovendams, rechtsvoorganger van De Stichtse Rijnlanden, en nog altijd leveren de documenten rente op. Het betreft de 2,5% obligatielening (d.d. 1638) ter waarde van 3200 gulden van 386 jaar oud, en een 2,5% obligatielening (d.d. 1765) ter waarde van 1000 gulden van 259 jaar oud.

Aanleiding destijds voor de uitgifte van de obligaties was een reeks van doorbraken van de Lekdijk, de dijk die al sinds begin 12e eeuw grote delen van Utrecht en Holland beschermt tegen het water. Na diverse dijkdoorbraken tussen de 15e en 17e eeuw, waarbij zelfs Amsterdam het niet drooghield, besloot het gelijknamige hoogheemraadschap rentebrieven uit te geven om het herstel en de versteviging van deze voor de Randstad nu nog altijd cruciale dijk te financieren. Op zeven van deze eeuwenoude obligaties of rentebrieven wordt nog altijd rente uitgekeerd. Twee van deze eeuwenoude rentebrieven zijn sinds jaar en dag onderdeel van het historisch archief van de Amsterdamse beurs, dat wordt beheerd door Stichting Capital Amsterdam.

Actueler dan ooit
Sinds 1638 is er inmiddels bijna 1500% aan rente uitgekeerd. Maar ook al zijn de obligaties eeuwenoud, het thema is nog altijd actueel, of misschien zelfs actueler dan ooit. De noordelijke Lekdijk is één van de belangrijkste rivierdijken van Nederland. De dijk beschermt meer dan een miljoen inwoners en een gebied met een economische waarde van twintig miljard euro tegen overstromingen. Een ramp, zoals die in 1638, willen we dan ook graag voor zijn.

Om overstromingen in Nederland te voorkomen, versterken de waterschappen en Rijkswaterstaat de komende dertig jaar in heel Nederland 2.000 kilometer aan dijken en 400 sluizen en gemalen. Dat gebeurt binnen de alliantie van het Hoogwaterbeschermingsprogramma, dat gefinancierd wordt door het rijk en de waterschappen. Het dijkversterkingsprogramma Sterke Lekdijk vormt er onderdeel van en wordt op deze manier gefinancierd: door de inwoners van De Stichtse Rijnlanden, maar ook via de rijksbelastingen, door alle inwoners van Nederland. Een andere vorm van financiering dan via de uitgifte van obligaties, maar in dezelfde geest: samen maken we de dijken sterk!

Bovendien staan de stukken, die al bijna 400 jaar rente geven, symbool voor de financiële betrouwbaarheid van Nederland. Cherelt Kroeze, Algemeen Secretaris van Stichting Capital Amsterdam, licht het belang van de obligaties verder toe: “Het totaalbedrag van de rente-uitkeringen oogt in de huidige tijdsgeest wellicht niet hoog, maar de symbolische waarde is dat zeer zeker wel.

Eén die bovendien trots maakt. De rentebrieven symboliseren niet alleen de financiële betrouwbaarheid van Nederland, maar raken ook de ‘sociale’ ontstaansgeschiedenis van de beurs. Deskundigen zien in de gezamenlijke strijd van de Nederlanders tegen het water namelijk een belangrijke verklaring voor het ontstaan van de mondiale aandelenhandel in Nederland. Het zou de perfecte voedingsbodem hebben geboden voor datgene waar de beurs in essentie voor staat: meer bereiken door samen te werken en (financiële) risico’s te spreiden.”

Jeroen Haan, dijkgraaf Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden: “Door klimaatverandering krijgen we in de toekomst te maken met langere perioden van hoogwater op de rivieren en wateroverlast door extreme buien. Samenwerking om ons land te beschermen tegen overstromingen en grootschalige wateroverlast is daarom actueler dan ooit. De tekst op een dijkpaal van Hoogheemraadschap Lekdijk Bovendams, nog steeds te zien op de Lekdijk in Schalkwijk, is daarom onverkort van toepassing: ‘Concordia res parvae crescunt’, oftewel Door eendracht groeien kleine dingen.”

Foto: De rentebrief uit 1638 is op meerdere fronten uniek: voor zover bekend, is het de grootste lening die nu nog uitstaat, en bovendien grotendeels uitgeschreven op perkament van geitenvel. Sinds de 17e eeuw is dus te volgen hoeveel rente er is uitbetaald. Op 12 januari 1735 was dat bijvoorbeeld  € 80,-. Dit bedrag wordt nog steeds uitgekeerd, maar dan omgerekend in euro’s, oftewel € 35,-. Totaal is er sinds 1638 bijna 1500% aan rente uitgekeerd.