Steeds vaker maken niet mensen, maar computers keuzes over hoe de overheid inwoners behandelt. “Computers kunnen het leven van onze inwoners fundamenteel beïnvloeden. Daar moet openheid over komen,” vindt D66-fractievoorzitter Tom Verhoeve.
Tom Verhoeve, D66 Nieuwegein
Algoritmes herkennen patronen en verbanden in grote hoeveelheid gegevens. “Algoritmes kunnen helpen om beperkte capaciteit slim en snel in te zetten,” legt Verhoeve uit. Zo kunnen ze inzicht geven hoe we kansen van mensen kunnen vergroten, hoe we de dienstverlening van de gemeente kunnen verbeteren en hoe we ons leven kunnen vereenvoudigen. Volgens D66 moet dat echter onder strikte voorwaarden gebeuren. En met een duidelijk omschreven doel. “De politiek moet in staat worden gesteld dilemma’s te wegen om vervolgens richting te geven aan wat we acceptabel vinden.”
Toenemend gebruik, toenemende zorgen Uit onderzoek van het CBS blijkt dat minstens vijftig procent van de gemeenten gebruik maakt van algoritmes. Ze worden bijvoorbeeld gebruikt bij het opsporen van sociale zekerheidsfraudeurs, het voorspellen van voortijdige schoolverlating of het bepalen van de inzet van politieagenten. Maar het risico van discriminatie ligt op de loer, bijvoorbeeld als algoritmes helpen bepalen welke groepen mensen vaker gecontroleerd worden op crimineel gedrag of fraude.
Ongrijpbaar, maar wel ingrijpend Er is weinig bekend over de inzet van algoritmes door de gemeente Nieuwegein. Dit belemmert de controlerende taak van de gemeenteraad. Daarom wil D66 dat er meer openheid komt over de manier waarop algoritmes bij de gemeente in besluitvorming worden ingezet.
D66 heeft vaker het onderwerp digitale stad op de Nieuwegeinse agenda gezet, of het nu gaat om cybercriminaliteit of dat het gaat over de vraag hoe we invulling geven aan zogeheten smart city ontwikkelingen. Binnenkort verdiept de raad zich verder op het thema digitale stad. Een goede stap meent Verhoeve, “daar helpen de antwoorden op deze vragen ook bij. Algoritmes zijn onzichtbaar en ongrijpbaar, maar kunnen zeer ingrijpend zijn. Inwoners hebben het recht om inzicht te hebben in de manier waarop besluitvorming binnen de overheid tot stand komt.”
D66 hoopt dat aandacht voor algoritmes leidt tot meer pro-activiteit van de gemeente om informatie aan te bieden aan inwoners. Idealiter zou de gemeente Nieuwegein een overzicht publiceren van alle algoritmes die gebruikt worden in het werk.
