Ruim 50 jaar geleden begon Nieuwegeiner Frank Pouw met het uitzoeken van zijn stamboom, vooral families uit Vreeswijk en Vianen. Toen later bleek dat er ook veel voorgeslacht en familie in Jutphaas woonden, begon de getogen Nieuwegeiner met het onderzoek naar de Nedereindseweg dat toen nog bij (Jutphaas) Nieuwegein behoorde. ‘Een bijna onuitputtelijke hoeveelheid bronnen en archieven zijn er vanaf de 12e eeuw tot aan het heden bewaard gebleven’ aldus Frank Pouw. ‘Al deze informatie staat nu in het boek over de geschiedenis van ‘de Nedereindsebuurt 1630 tot heden Zuidzijde.’
Eind deze maand houden de bewoners rondom de Nedereindsebuurt, dat nu bij Utrecht behoort, een buurtfeest. ‘Een mooie gelegenheid om het boek waar ik zo lang mee bezig ben geweest af te ronden’ aldus Pouw. Hij mist nog wel wat materiaal ‘maar dat kan verzameld worden in de andere twee boeken die in de planning staan over de Noord- en Zuidzijde van de Nedereindseweg met het Sluisje van de Herenstraat tot aan het viaduct van de A2’ vertelt Pouw.
Nog nodig
Frank Pouw: ‘Helaas zijn er ook een aantal inwoners/families die niet gereageerd hebben en dat is jammer. Zeker als deze een nauwe band hadden met de buurt en soms al generaties lang familie en/of voorgeslacht in Jutphaas hadden wonen. Het zou mooi zijn om van die families nog wat te vernemen, het gaat o.a. om (enkele familieleden uit) de families Willem van Wijk, Goes, de Jong, Stigter, Bassa, Scholman en v.d. Hoeven. Specifiek ben ik nog op zoek naar familieleden van W. van Doorn en Nicolaas van Elteren die in de jaren ’50 in de buurt woonden.’
Buurtfeest 24 en 25 mei
Tijdens het weekend van het Buurtfeest in de Nedereindseweg op 24 en 25 mei, wordt het boek gepresenteerd over de geschiedenis van ‘de Nedereindsebuurt 1630 tot heden’ waarin veel aandacht voor de bebouwing, de bewoners en de onderlinge relaties tussen de verschillende families. Bij het buurtfeest is deel 1 over de Zuidzijde van de Nedereindseweg klaar en is dan te verkrijgen. Op dit moment wordt hard gewerkt aan deel 2 over de Noordzijde van diezelfde weg inclusief de Achterdijk. Het betreft hier het gebied van het viaduct A 2 tot aan de Meerndijk.
Beide boeken zijn te bestellen voor € 54,95 per set bij F. Pouw (Reigersbek 73 – 3434 XH Nieuwegein) – f.pouw1@gmail.com – 030-6080498. Deel 1 is op zaterdag 25 mei vanaf 10.30 uur af te halen op het feestterrein bij de boerderij aan de Nedereindseweg 506. Bestelling graag via de mail laten weten, zodat de schrijver belangstellenden kan informeren en op de hoogte kan houden over de voortgang van de boeken.
Buitenplaatsen
In de Nedereindsebuurt stonden drie buitenplaatsen of kastelen, die vanaf de 14e eeuw een belangrijke rol speelden in de verschillende twisten en oorlogen op het Jutphase grondgebied. Rijnestein, Rijnenburg en Everstein hebben een oude geschiedenis en de bijbehorende hofsteden werden vaak decennia lang bewoond en bewerkt door dezelfde familie. Op het terrein van Everstein stonden eind van de 18e eeuw twee boerderijen waarvan er één bewoond werd door de familie Scholman.
Oude boerderijen
Na de ontginning van dit gebied is er natuurlijk ook gebouwd. In de 12e tot de 16e eeuw waren dit voornamelijk houten huizen en later werd er (deels) met steen gebouwd. De oudste boerderijen nu zijn ; Rijnenburg, Leeuwenstein, Nooit Gedacht (van Jacob Bontje). Op veel plaatsen is in de loop van de eeuwen een nieuwe Hofstede gebouwd, waarvan veel voorgangers door brand werden verwoest. Diverse boerderijen hadden een dubbelfunctie waar zowel het boerenbedrijf als die van herberg of Weerd werd uitgeoefend. ‘Veel boerderijen hadden een eigen naam, te denken valt aan “de Pop”, Leeuwenstein, Groenestein, Veelust, Eendenvreugd. Gelukkig is veel materiaal over de bouw en de bewoners bewaard gebleven en zijn verrassende oude foto’s opgedoken.’
Vervallen “Huijsinghe en Hofstede”
In de loop van de eeuwen zijn de drie eerder genoemde buitenplaatsen en kastelen verdwenen. Maar ook veel boerderijen zijn in de loop van de eeuwen vervangen door een grotere en moderne hofstede. Opvallend is dat er ook op veel plaatsen een huis en hofstede is verdwenen, vaak door brand of verwaarlozing zonder dat er een nieuw onderkomen voor in de plaats kwam. Zo is het beeld van de Nedereindsebuurt door de eeuwen heen aanzienlijke veranderd.
Bewoners
Dat er in het Nedereind een aantal familienamen veel voorkomen was duidelijk, denk aan Scholman, van Wijk en van Rooijen. Maar er zijn ook hele oude en veelvoorkomende namen verdwenen; Dro(o)genbroek, van der Wurff, Craycamp en Blanckesteyn/Drost zijn zomaar wat geslachtsnamen die uit het Nedereind verdwenen zijn. Dan is er natuurlijk de kwestie van het geloof waarbij zowel bij de Katholieken als bij de Hervormden nagenoeg alle bewoners met die religie verwant waren aan elkaar. Maar ook veel namen hadden zowel een katholieke als hervormde tak; Bos(ch), van Ro(o)ijen Pauw/Pouw en Dorresteijn zijn zomaar wat namen.
De onderlinge familierelaties zijn vaak complex en gaan soms generaties terug. Zo waren verrassend genoeg ook veel “nieuwkomers” aan oude buurtbewoners te koppelen. ‘Van deel bewoners die na 1900 in de buurt woonden heb ik foto’s kunnen achterhalen, al was dat soms wel met wat kunst-en-vliegwerk’ aldus Pouw.
