Dinsdagmiddag 5 juli j.l. arriveerde een bijzonder schip bij Museumwerf Vreeswijk. Het schip heeft een hoge witte opbouw en een groot leeg voordek. Het is allemaal origineel. Oude Vreeswijkers én Vianezen zullen vast opveren bij het zien van dit schip. Het is het machine-brugschip van de roemruchte schipbrug tussen Vreeswijk en Vianen. Het machine-brugschip wordt binnenkort op de helling getrokken bij de Museumwerf. Dan wordt onderhoud gepleegd aan het onderschip en gewerkt aan kleine verbouwing.
Van oudsher zorgden veerponten voor de verbinding over de lek tussen de beide plaatsen. Maar naarmate het landverkeer groeide was dit nauwelijks meer te doen. Er ontstonden lange wachttijden voor de pont. In 1840 kwam de oplossing voor dit probleem. Er werd een schipbrug aangelegd, tot groot verdriet van de schippers. Zo’n drijvende brug vormde een obstakel die de doorvaart ernstig belemmerde. Om de schipbrug te passeren, moesten zij wachten tot een deel ervan ertussenuit was gehaald. Dat verhalen gebeurde met de hand, met ankers en lieren. Dit was een zwaar karwei. Het openen van de brug, het doorvaren van de schepen en het sluiten daarna, nam wel driekwartier in beslag.
Eind eervorige eeuw werd de petroleumscheepsmotor ontwikkeld door de Utrechtse Dirk Willem van Rennes, van Machinefabriek Drakenburgh. De motor verving handkracht want in 1896 werden twee machine-brugschepen gebouwd, elk uitgerust met twee liggende eencilinder Van Rennes-petroleummotoren van 6 Pk. De geklonken witte ijzeren opbouw was de machinekamer. De machine-brugschepen verhaalden voortaan de verplaatsbare brugdelen waardoor de openingstijd van de schipbrug met een derde werd bekort. De beide machine-brugschepen uit 1896 waren de eerste in hun soort in Nederland.
De schipbrug deed dienst totdat in 1936 de Viaanse Brug gereedkwam. De drijvende brug ging vervolgens naar Zutphen omdat de vaste brug daar in reparatie was. Na het klaren van de klus werd de schipbrug ontmanteld. Een van de machine-brugschepen werd door Rijkswaterstaat gebruikt als kantoor- en opslagruimte. Op enig moment kwam ze als woonschip terecht in Tull en ’t Waal. In 2000 redden Edu van der Velden en Nelly Derksen het schip van de sloop en restaureerden haar. Zij gaven het schip in bruikleen aan Stichting Watermonumenten. Nu doet het machine-brugschip dienst als tentoonstellingsruimte in de Museumhaven van Zutphen. Aan boord staat een tentoonstelling over, hoe kan het ook anders: schipbruggen!
Tijdens de varend erfgoedmanifestatie VreeswijkVolVaart! op 29 t/m 31 juli waarbij zo’n 170 historische schepen in Vreeswijk worden afgemeerd, is het machine-brugschip een van de bijzondere gasten met een band met Vreeswijk. Dan ligt het schip aan het terrein van de Museumwerf. Dit is een unieke kans om een kijkje te nemen aan boord en bij de tentoonstelling. Mocht u nog oude foto’s hebben of herinneringen hebben aan de schipbrug, hoe weinig ook, Edu en Nelly horen dit graag! Zij willen de herinneringen aan de schipbrug vastleggen.
