Sinds de nieuwe trams zijn gaan rijden op de vernieuwde lijn in Utrecht, Nieuwegein en IJsselstein is er veel veranderd. Een onaangenaam fenomeen voor sommige bewoners nabij de trambaan is het geluid van deze nieuwe trams en dat leverde de laatste tijd behoorlijk veel klachten op. Kort samengevat zijn er twee typen klachten: over een bonkend en een piepend geluid van de trams. Hoe staat het daarmee en wat doet het trambedrijf van de provincie Utrecht momenteel met deze klachten?
Het bonkend geluid
Het bonkend geluid dat de trams maken, wordt veroorzaakt door slijtage aan de wielen en is op zich een bekend fenomeen dat vooral optreedt in de herfst en winter wanneer het spoor glad en nat is. In combinatie met het rijgedrag van de trambestuurder kunnen de stalen wielen van de trams dan al snel slippen en slijten waardoor geluidsoverlast ontstaat. Dit verschijnsel noemen we ook wel “vierkante wielen” en zorgt voor het bonkende geluid van de trams.
Sinds de klachten over dit geluid begonnen op te spelen heeft het trambedrijf van de provincie Utrecht de nodige stappen gezet om klachten over overlast te verminderen. Trams die aan de wielen deze slijtage oplopen worden zo snel mogelijk terug gehaald naar de remise in Nieuwegein voor onderhoud. Daar worden de wielen opnieuw in profiel geslepen. De afgelopen weken is een organisatie opgetuigd om met extra onderhoud aan de wielen van de trams dit probleem onder controle te krijgen. We verwachten dan ook dat de komende maanden – in elk geval tot aan de herfst – er nauwelijks trams met deze problematiek rond zullen rijden. Ook in de trams zelf zijn aanpassingen doorgevoerd. Om het slippen van de wielen te voorkomen, kan de trambestuurder op korte termijn gebruik maken van een vernieuwd systeem waarmee handmatig zand op de wielen wordt gespoten. Ook is er een software update toegepast waarmee het remsysteem van de nieuwe trams meer grip krijgt op de rails.
Het piepend geluid
Half februari van dit jaar begon een ander geluidsprobleem op te spelen: het piepend geluid van de trams in de bochten van de trambaan. Dit type geluid is op zich een bekend verschijnsel in alle tramsteden. Het snel drogende spoor leverde dit voorjaar met name in IJsselstein echter relatief veel klachten op over het piepende en snerpende geluid van de trams. Tijdens deze periode, waarin nachtvorst werd afgewisseld met temperaturen van wel 20 graden overdag, moest het trambedrijf soms compromissen sluiten tussen het aanpakken van de slijtage aan de wielen en dit zogenaamde ‘booggeluid’.
Geluidsmetingen
Het is duidelijk dat bijna alle bochten in de vernieuwde tramlijn dit snerpende geluid produceren. Door de aanhoudende klachten rondom booggeluid is er besloten metingen uit te voeren op een drietal punten in IJsselstein waar we tot dusverre de meeste klachten ontvingen: halte IJsselstein-Binnenstad bij de Podiumweg, nabij Weegbree en aan de Praagsingel vlakbij de eindhalte in IJsselstein-Zuid. Tijdens deze metingen is zowel vanuit de tram als op de baan gemeten. Hierdoor is het vanaf nu mogelijk een vertaalslag te maken tussen de meettrams en geluidsoverlast op de gevel. Er is gemeten volgens het meetprotocol booggeluid.
Het geluidsonderzoek is nog niet afgerond maar de eerste resultaten bevestigen het beeld dat er sprake is van een serieuze problematiek, waarop extra maatregelen gewenst zijn. Naast de drie locaties in IJsselstein zijn er nog diverse andere plekken in zowel Utrecht, Nieuwegein als IJsselstein waar het piepende booggeluid wordt geproduceerd door de trams.
In de trams zit een systeem waarmee in de bochten van de trambaan vet wordt gesmeerd. Door op contactlocaties systematisch een lichte hoeveelheid smering met vet toe te passen kan de geluidsproductie beperkt worden of zelfs helemaal verdwijnen. Over het gehele tracé van de trambaan in Utrecht, Nieuwegein en IJsselstein zijn smeerpunten gedefinieerd voor deze smeerinstallatie waardoor er langzaam een film laag met vet op het spoor ontstaat. Deze punten hebben wij gecontroleerd en de hoeveelheid vet is aangepast.
Extra maatregelen tegen geluid trams
Er is enige tijd voor nodig om het smeersysteem dat in de trams zit goed in te regelen. De afgelopen weken is duidelijk geworden dat in de huidige situatie waarin de werking van het systeem nog verbeterd wordt er te weinig vet op de trambaan terecht komt om het geluidsniveau in voldoende mate te beperken. Daarom is besloten om over te gaan op een aanvullende maatregel voor de korte termijn. Vanaf 5 april wordt op alle kritieke punten handmatig een hoeveelheid smeermiddel aangebracht. Door middel van meettrams zal het geluidseffect van het handmatig smeren worden gemeten. De verwachting is dat dit een verlichting zal geven van de geluidsoverlast. Wanneer het handmatig smeren voldoende positief effect geeft wordt de voortzetting van deze maatregel overwogen, zolang andere maatregelen onvoldoende resultaat bieden.
Naast smering worden er nog diverse andere extra acties uitgevoerd die kunnen bijdragen aan een structurele oplossing. Tijdens het weekend van 2 april zijn er testen uitgevoerd met verschillende rijsnelheden van de trams. Hiermee wordt inzichtelijk of een aanpassing in de ligging van het spoor in de bochten van de trambaan voordelen kan bieden. Mochten deze testen een positief effect laten zien dan kan een dergelijke aanpassing aan het spoor in deze bochten als optie overwogen worden. Een dusdanige aanpassing is echter zeer ingrijpend. Daarnaast zal het een lange periode in beslag nemen om tot een optimale aanpassing te komen, denk daarbij aan een doorlooptijd van een jaar. Op voorhand is dus nog niet te zeggen of deze maatregel zal worden uitgevoerd. Dit geldt wel voor het structureel en effectief inregelen van de smering met vet vanuit de trams. Ook zal het trambedrijf een jaarplan uitvoeren, waarmee gedurende de wisseling van de seizoenen en het weer rekening wordt gehouden met onder andere de diverse geluidseffecten van de trams. Daarbij wordt ook gekeken naar de effecten van het installeren van een vaste smeerinstallatie die gekoppeld wordt aan het spoor van de trambaan, zoals deze al op meerdere locaties langs de tramlijnen geplaatst zijn.
Meer informatie volgt
Zodra meer bekend is over de effecten van de lopende maatregelen aan het verminderen van het geluid van de trams zullen dit opnieuw actief bekend worden gemaakt.
