Op woensdag 25 september vond in de raadsvergadering de discussie plaats over het uitbreiden van het aantal koopzondagen in Nieuwegein. Een aantal weken voor de raadsvergadering opende het CDA het lokale debat met de vraag ’52 koopzondagen: onmisbaar of onwenselijk’. Een raadsmeerderheid (15 voor, 16 tegen) gaf woensdag 25 september het antwoord ‘onwenselijk’ en riep de liberalisering van winkeltijden een halt toe. Hieronder leest u het raadsbetoog van CDA-Raadslid Roelof de Wild:
Klassieker in de politieke arena
Een voetbalwedstrijd tussen Ajax en Feyenoord wordt gezien als een echte voetbalklassieker. Een discussie over koopzondagen mag een politieke klassieker genoemd worden. Klassiek, omdat vanuit zéér uiteenlopende politieke grondbeginselen én persoonlijke principes, ook binnen het CDA, antwoord gegeven moet worden op de vraag “52 koopzondagen: onmisbaar of onwenselijk?” Die politieke context is onlosmakelijk met dit debat verbonden evenals de verschillende opvattingen die daarbij worden blootgelegd. Verschillen die wij overigens respecteren.
Wie betaalt het gelag?
Dit debat is óók een debat van groot tegenover klein. De grote ondernemingen die vanwege de crisis voorstander zijn staan tegenover de kleine ondernemingen die moeite hebben met deze uitbreiding. Een enquete onder winkeliers, waaraan door de insprekers in de commissie werd gerefereerd maar die wij als gemeenteraad helaas niet meer hebben mogen ontvangen, leverde eveneens een verdeeld beeld op. Wij snappen die kleine ondernemers wel. Zij kunnen of willen, anders dan de supermarkten en het grootwinkelbedrijf, hun winkel namelijk niet elke dag van de week openstellen. Omdat ze dit niet aan kunnen met het oog op concurrentie óf gewoonweg nog waarde hechten aan een gezamenlijke vrije dag. Betaalt de kleine ondernemer straks het gelag van de wekelijkse koopzondag? In iedergeval de inwoners. Want als verruiming tot gevolg heeft dat steeds meer lokale bakkers, slagers en schoenmakers de deuren sluiten dan blijft er een eenheidsworst over. Een dominantie van grote ketens in het winkelaanbod en koopgoten die door het hele land identiek zijn. Of zoals de PvdA in Eindhoven het zo treffend stelde “het vrijgeven van álle zondagen versterkt uiteindelijk het recht van de sterkste en zo dreigt een verdere teloorgang van een couleur locale.”
Onbegrensde vrijheid
Opzich is het te verdedigen dat inwoners en gemeenten de ruimte moeten krijgen zelf te bepalen hoe ze de zondagsopenstelling benutten. Maar als Rijksoverheid iets decentraal laten regelen is iets anders dan helemaal niets meer regelen en alles vrijgeven. Met als gevolg dat voor de kleine ondernemer ‘open mogen’ uiteindelijk ontaard in ‘open moeten’. Voor veel winkeliers en werknemers betekent dit een stevige aantasting van de vrijheid op een collectieve vrije dag. En zoals we zien werkt onbegrensde vrijheid geven in de hand dat veel gemeenten zich gedwongen voelen in te stemmen met 52 koopzondagen. Want als de buurgemeenten alle zondagen open gaan is men bang dat mensen daar gaan winkelen.
Onderscheidend geluid
De discussie over de koopzondag biedt ons als CDA en óók andere partijen in deze raad de mogelijkheid om in dit klassieke debat een onderscheidend geluid te laten horen. Daarbij lijkt het een zwaktebod om in een moderne samenleving terug te grijpen op oude waarden maar vanuit de christen-democratie en zéér zeker ook vanuit het sociaal-democratisch én socialistisch oogpunt is het te begrijpen de inwoner en winkelier te beschouwen als méér dan een consument en een werknemer. Nieuwegein is als stad ook meer dan één groot winkelcentrum waar zeven dagen in de week gekocht en gewerkt moet worden. Naast economische zijn er ook sociale verbanden; in een gezin, in een buurt, in het verenigingsleven en daar moet balans tussen blijven. Natuurlijk; werken, geld verdienen en economie zijn heel belangrijk maar een mens leeft van meer dan brood alleen.
Géén 24-uurs economie
Wij willen die ene unieke dag van de week dan ook zoveel als mogelijk vrijwaren van economsiche activiteit. Gebeurt dat niet, dan zal het volle effect ervan zich niet direct doen gelden maar over een aantal jaar zullen de mensen zich terecht afvragen ‘wat is er met onze zondag gebeurd?’ Wij willen daar niet in mee. Wij houden ons in deze tijd van onzekerheid en bezuinigen de vraag voor ogen ‘wat voor samenleving willen wij’? Daarin past wat ons betreft terughoudendheid met het verruimen van de winkeltijden. Niet alleen ter bescherming van de door velen gewaardeerde zondagsrust maar juist om zo ruimte te geven aan iets onmisbaars als een samenleving van zorg en tijd voor elkaar. Oók voor de kleine ondernemer, die niet alleen wil concureren maar zijn werk met zijn sociale leven wil blijven combineren. “Werken moet lonen” is toch het devies en niet ‘werken is lijden’? Laten we daarom die hardwerkende kleine zelfstandige die straks nóg harder zal moeten werken een stem geven temidden van de luide roep om ‘meer, meer en meer’. 52 koopzondagen, het is als Ajax tegen Feyenoord: de één vindt er geen bal aan en de ander maakt het geen bal uit. Maar het blijft een klassieke titanenstrijd.
Roelof de Wild
Raadslid CDA
