Dinsdagmiddag 12 maart jl. vond op de Museumwerf in Vreeswijk de officiële start plaats van de herbouw van middeleeuwse Stadskraan. Deze kraan heeft eeuwenlang op het Wed bij de Ganzenmarkt in Utrecht heeft gestaan, maar stortte in 1837 in. Als alles meezit dan zal over een paar jaar de nagebouwde kraan op de Bemuurde Weerd in Utrecht zijn plek vinden.

Het instorten van de Stadskraan in Utrecht gebeurde tijdens het ophijsen van een zwaar, gietijzeren beeld van een vrouw. Dit beeld – in de vorm van een zuil – was bedoeld om de gevel van een groot winkelpand aan de Oudegracht te versieren. De vrouw bleek echter veel te zwaar: het bovenste gedeelte van de kraan brak af en viel met beeld en al in het water. De schade was zo groot dat herstel niet mogelijk was. Al sinds het instorten van de kraan is gesproken over herbouw. Na zo’n 180 jaar lijkt het er nu eindelijk van te komen….

De herbouw wordt gedaan door leerlingen van de Ambachtsschool, een initiatief om vooral jonge mensen, door een combinatie van werken en scholing, een mooi vak te leren. In het reguliere onderwijs is hier niet altijd gelegenheid voor.

De start van de bouw werd verricht door gedeputeerde Mirjam Maasdam van de provincie Utrecht. Onze videograaf Jos van Vogelpoel was ter plekke en maakte bovenstaand videoverslag. Martin de Vos, voorzitter van de Stichting Bouw Stadskraan, hielp de gedeputeerde een handje.

Namens de gemeente Nieuwegein waren de wethouders Jan Kuiper en Ellie Eggengoor aanwezig. Jan Kuiper: ‘Het mooie van dit project is dat het blijvend is. Na de Stadskraan komt er ongetwijfeld weer een nieuw project. De Stadskraan is van grote waarde voor de stad Utrecht maar zeker ook voor de mensen die hier op de Ambachtsschool een vak leren. Als wethouder van Onderwijs ben ik daar heel blij mee.’ Dat geldt ook voor Ellie Eggengoor: ‘Mensen die een ambacht leren waarmee ze verder kunnen, doen volwaardig mee in de maatschappij en dat is iets wat iedereen zal toejuichen. Daarom is de Ambachtsschool echt een prachtig initiatief.’ 

Over de Stadskraan
Stadskranen werden gebruikt om goederen uit schepen op te takelen naar het straatniveau, met name langs de Oudegracht. De schepen kwamen het stadscentrum van Utrecht binnen via de Vecht (noorden) of de Vaartsche Rijn (zuiden). De Utrechtse binnenstad telde meerdere kranen, maar de kraan bij de Ganzenmarkt was de belangrijkste: deze kraan bevond zich het dichtst bij de waag. Kooplieden waren verplicht om hier hun goederen te laten wegen, om te bepalen hoeveel accijns er betaald moest worden. Vervolgens konden de goederen verspreid worden over de stad.

Zo komt de stadskraan eruit te zien als hij af is

Liesbeth Bouwhuis en Dimitri Marangos zijn begeleiders op de Ambachtsschool. ‘Tijdens de bouw van de kraan kunnen we twintig mensen opleiden’, zegt Liesbeth. ‘Na deze opening kunnen we echt van start want alles is nu geregeld. Zij bekwamen zich bijvoorbeeld in hout- of metaalbewerking.’ Dimitri: ‘Het gaat er mij in eerste instantie om de leerlingen een mooi ambacht te leren. En als de Stadskraan er dan eenmaal staat kunnen ze altijd zeggen dat ze daaraan mee gebouwd hebben.’