Via mijn e-mail en het internet word ik de afgelopen dagen een paar keer attent gemaakt op de fortwachterswoning van fort Vreeswijk. Ook op de website van de gemeente Nieuwegein is de advertentie terug te vinden. Het is natuurlijk een schitterend rijksmonument dat, na de renovatie en verbouwing, een mooie toekomst verdient. Die toekomst, als je kijkt naar het bestemmingsplan zoals dat nu nog geldt, zou eigenlijk bewoning moeten zijn. Het beleid voor Fort Vreeswijk is echter het benutten van toeristisch-recreatieve mogelijkheden. Het bewonen van het huisje is dus geen optie.De bestemming van de fortwachterswoning volgens het nieuwe bestemmingsplan wordt maatschappelijke doeleinden. Maatschappelijke doeleinden zijn doeleinden ten dienste van het openbaar nut en/of doeleinden van bijzondere aard, waaronder worden begrepen religieuze, medische, sociale, toeristisch-recreatieve, culturele, cultuurhistorische en educatieve doeleinden, alsmede waterstaatsdoeleinden. Een hele mondvol die probeert duidelijk te maken dat de woning alleen niet-commercieel gebruikt mag worden.Enerzijds begrijp ik dat ook vanuit de gemeente gezocht wordt naar één of meerdere kunstenaars die belangstelling zouden kunnen hebben voor de woning als expositieruimte of als ruimte voor het organiseren van workshops en cursussen. Anderzijds begrijp ik het niet helemaal. Als kunstenaar moet ik wel commercieel zijn. De verkoop van gemaakt werk en het maken van werk in opdracht zorgen nu eenmaal voor de noodzakelijke centjes. Geld dat nodig is om rekeningen te betalen.Een expositie is deels een mogelijkheid om het publiek kennis te laten maken met jouw werk, maar deels ook de plek waar je dat werk aan de man probeert te brengen. Cursussen en workshops organiseer je misschien alleen maar kostendekkend, maar ook daar zal een deelnemer een bijdrage moeten leveren. Het begrip niet-commercieel is een veelgebruikt label, maar de uitleg ervan is lang niet altijd even helder.Een kunstenaar die het schitterende rijksmonument zou willen huren, moet in ieder geval de nodige commerciële activiteiten ontplooien om de huur van het pand op te kunnen brengen. De gebruiker van het pand moet dan weliswaar niet-commercieel zijn, voor de verhuurder gelden kennelijk andere regels. Gelet op oppervlakte, inhoud en gebruiksmogelijkheden is de huurprijs aan de hoge kant.De ideale huurder is dus een niet-commerciële instelling of groep mensen met een filantropische inslag. Het instandhouden van het pand lijkt ook de belangrijkste doelstelling. De toekomstige huurder zal ongetwijfeld proberen gebruik te maken van mogelijkheden tot subsidies en die zijn waarschijnlijk ook wel te vinden. Op die manier verandert er weinig aan de inhoud van mijn verhaal. Het filantropische aspect wordt in dat geval ingevuld door de subsidiegever en dat is, met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid, uiteindelijk de overheid.Het komt op mij allemaal wat gekunsteld over. Ik zou dolgraag gebruik willen maken van de fortwachterswoning om mijn werk te laten zien aan het publiek. Een mooiere ambiance is nauwelijks denkbaar. Ook andere Nieuwegeinse kunstenaars hebben eenzelfde soort gevoel. Als het werkelijk ook het idee is van de gemeente om het pand zo te gaan gebruiken, zou het toch veel zinniger en praktischer zijn als het pand op die manier wordt aangeboden.Een symbolische huur op basis van een toegekende subsidie effent de weg voor mooie bezoekersaantallen en een positieve bijdrage aan de omgeving. Het voorkomt ook dat je als kunstenaar eerst commercieel bezig moet zijn om het pand vervolgens niet-commercieel te gebruiken.Afrodite